Niedobór jodu ma wpływ na stan naszego zdrowia. Zagrożenie to można jednak wyeliminować poprzez odpowiednie działania zapobiegawcze. Dlatego w ramach Narodowego Programu Zdrowia, Oddział Kliniczny Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie prowadzi badanie, które pozwoli ocenić skuteczność stosowanej dotychczas w Polsce profilaktyki jodowej.
Działanie to umożliwi wypracowanie rekomendacji dotyczących zapobiegania niedoborom jodu przede wszystkim w grupach wrażliwych, czyli u kobiet w ciąży i karmiących, noworodków oraz dzieci w wieku szkolnym.
Dlaczego potrzebujemy jodu
Jod jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Od ich właściwego stężenia zależy m.in. prawidłowy rozwój i funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego, serca, mięśni, nerek i przysadki mózgowej. Hormony te regulują prawidłowe utrzymanie temperatury ciała, wytwarzanie energii, a także biorą udział w procesach oddychania komórkowego.
Na niedobór jodu szczególnie narażone są kobiety w ciąży i ich dzieci – jego braki prowadzą do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu płodu. W związku z tym towarzystwa naukowe, w tym Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne, zalecają stosowanie przez kobiety ciężarne i planujące ciążę suplementów diety gwarantujących optymalne spożycie tego pierwiastka.
Jak badamy niedobory jodu
Pierwszym krokiem jest analiza danych dotyczących aktualnego modelu profilaktyki jodowej na podstawie bazy danych ogólnokrajowego przesiewu neonatologicznego w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy. Pozwala ona na ocenę częstości występowania chorób tarczycy w grupie dzieci szkolnych oraz kobiet ciężarnych i karmiących piersią.
Obecnie trwa badanie ankietowe wśród kobiet ciężarnych i karmiących piersią oraz dzieci w wieku szkolnym (ankieta skierowana do rodziców). Badanie pozwoli ocenić dzienne spożycie jodu w produktach spożywczych, suplementach diety i lekach. W badaniu bierze udział 100 kobiet ciężarnych, 300 kobiet karmiących oraz 1000 dzieci.
Do badania losowo wybrano pięć województw, następnie w każdym województwie wytypowano jeden szpital z oddziałem położniczym. Kolejnym planowanym krokiem jest kampania informacyjno-edukacyjna, a także rozesłanie dwóch tysięcy plakatów do poradni ginekologiczno-położniczych. Badanie potrwa do końca 2017 roku.
Czy potrzebne są nowe zasady profilaktyki jodowej?
Od 1997 roku w Polsce jodowanie soli jest obowiązkowe. Pomimo wprowadzonych regulacji wciąż zauważamy zdrowotne konsekwencje niedoboru tego pierwiastka. WHO oraz Światowa Sieć Jodowa (Global Iodine Network) zalecają regularny nadzór nad prowadzoną profilaktyką.
Źródło: MZ
