22 maja 2024 r., Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) we współpracy z organizacjami pozarządowymi, w szczególności Fundacją Chorób Mózgu, zorganizował seminarium pt. "Palący problem - uzależnienie od palenia tytoniu i wyzwania dla polityki antynikotynowej". Spotkanie miało na celu omówienie skutków uzależnienia od nikotyny oraz propozycji działań na rzecz zmniejszenia tego problemu w Polsce.
RPO zwrócił uwagę na brak długofalowej i spójnej polityki antynikotynowej w Polsce, co przyczynia się do wysokiej liczby zgonów związanych z chorobami odtytoniowymi – około 83 tys. osób rocznie, co odpowiada populacji miasta wielkości Jeleniej Góry. Statystyki wskazują, że 28,8% Polaków pali codziennie, a liczba ta rośnie, szczególnie wśród dzieci i młodzieży.
W związku z powyższym, RPO zaapelował do premiera o objęcie tego problemu szczególnym nadzorem i przekazanie sprawy odpowiednim resortom. Wnioski ekspertów i organizacji społecznych wskazują na konieczność podjęcia szeregu działań, aby zmniejszyć skutki społeczne uzależnienia od nikotyny.
Rekomendacje ekspertów obejmują:
Edukacja antytytoniowa:
- Wprowadzenie długofalowego programu edukacji antytytoniowej i promocji zdrowotnych zachowań, skierowanego do najmłodszych uczniów szkół podstawowych oraz dzieci w wieku przedszkolnym.
- Edukacja powinna być dostosowana do wieku odbiorców i oparta na nowoczesnych narzędziach edukacyjnych, uwzględniając media społecznościowe.
- Zaangażowanie nauczycieli, rodziców i opiekunów w promowanie środowisk wolnych od wyrobów nikotynowych.
Wsparcie dla osób uzależnionych:
- Zapewnienie dostępu do specjalistycznego wsparcia w zakresie interwencji behawioralnej, poradni medycznych oraz refundowanych produktów skutecznych w leczeniu uzależnień.
- Poradnie antynikotynowe dostępne stacjonarnie i zdalnie.
- Opracowanie nowoczesnych wytycznych dla lekarzy POZ oraz obowiązek przeprowadzania minimalnej interwencji antynikotynowej.
- Wprowadzenie programów redukcji szkód dla osób, które nie uzyskują poprawy dzięki terapii zastępczej i leczeniu farmakologicznemu.
Ograniczenie dostępności produktów nikotynowych:
- Obligatoryjne weryfikowanie wieku nabywcy przez sprzedawców oraz sankcje za nieprzestrzeganie tego obowiązku.
- Wprowadzenie licencji na sprzedaż wyrobów nikotynowych i podwyższenie minimalnego wieku uprawniającego do ich nabycia z 18 do 21 lat.
- Stałe podwyższanie opodatkowania wyrobów tytoniowych.
- Zakaz sprzedaży plastikowych, jednorazowych e-papierosów oraz eliminacja z rynku e-papierosów z dodatkami smakowymi.
Kontrola jakości produktów:
- Obowiązek badania składu nowatorskich wyrobów tytoniowych, płynów do e-papierosów i saszetek z nikotyną przed ich wprowadzeniem do obrotu na koszt importera lub producenta.
Zakaz reklamy i promocji:
- Całkowity zakaz reklamy i promocji wyrobów nikotynowych oraz zakaz eksponowania tych produktów w punktach sprzedaży.
- Centralny ośrodek koordynujący politykę antynikotynową:
- Powołanie centralnego ośrodka odpowiedzialnego za koordynację polityki antynikotynowej, monitorowanie konsumpcji produktów nikotynowych oraz ewaluację działań i usług związanych z redukcją używania tytoniu.
RPO apeluje do premiera o zainteresowanie się tymi problemami oraz przekazanie rekomendacji odpowiednim resortom w celu skutecznego wdrożenia polityki antynikotynowej.
Źródło: RPO
