Jaki postęp dokonał się w ciągu ostatnich lat w leczeniu chorób hematologicznych ogólnie, ale też w odniesieniu do przewlekłej białaczki limfocytowej?
W ostatnich latach odbył się duży postęp naukowy. Dostępnych jest szereg metod diagnostycznych. Nasza wiedza poszerzyła się odnośnie czynników prognostycznych czy badań molekularnych. Dostępność do tych badań także się istotnie zwiększyła, wzrosła też liczba leków, które zostały zarejestrowane we wskazaniach hematologicznych w ostatnich latach i które poddano refundacji w Polsce. Mamy praktycznie narzędzia, by leczyć pacjentów na światowym poziomie. Postęp w hematologii jest szybki, w związku z czym pogoń za „króliczkiem” trwa. Ale to jest z korzyścią dla pacjentów, dlatego że jesteśmy im w stanie coraz więcej zaproponować. Przewlekła białaczka limfocytowa w zasadzie stała się odrębną specjalnością medycyny, ze względu na rozmaitą ilość linii terapii dostępnych przy jej różnych scenariuszach. Jest to klasyczny przykład terapii opartej na czynnikach prognostycznych, genetycznych, czyli obecnie personalizowanych. Jest to choroba, w której potrafimy już znacznie przedłużyć pacjentowi życie, a zabiegi transplantacji allogenicznej komórek krwiotwórczych stały się praktycznie bezzasadne. Wykonujemy je obecnie bardzo rzadko.
Jakie są teraz najważniejsze wyzwania jeśli chodzi o hematologię?
Istnieje wciąż szereg problemów, jak to w życiu, i jest to oczywiście wynik naszej skuteczności. Skoro udaje się przedłużyć przeżycie tysiącom pacjentów, to też liczba pacjentów ze schorzeniami hematologicznymi w trakcie opieki hematologicznej, wzrosła logarytmicznie. Tak szybko natomiast nie postępuje liczba specjalistów hematologów oraz personelu zaangażowanego w tę opiekę. Bardzo ważne jest, aby hematologom umożliwić jak najbardziej efektywną pracę przez zapewnienie przede wszystkim personelu wspomagającego. Hematolog może dać z siebie dużo, ale trzeba go odbiurokratyzować (takie czynności mogą sprawować inne osoby). Wracając do kwestii merytorycznych – bardzo potrzebna jest optymalizacja opieki wspierającej chorych, którzy są leczeni z powodu chorób hematologicznych. Oni cierpią na wielochorobowość i są zazwyczaj w podeszłym wieku, cierpią ze względu na wiele powikłań, w tym naszej terapii. Te wszystkie problemy wymagają odpowiedniego zaopiekowania, nie tylko na oddziałach hematologicznych, ale także na oddziałach ogólnospecjalistycznych, gdzie należy promować z jednej strony wiedzę o odrębnościach leczenia pacjentów hematologicznych, a także przedstawić pewnego rodzaju zachęty do tego, by inni specjaliści także zajmowali się pacjentami hematologicznymi. Jedną z ważnych kwestii wciąż do rozwiązania jest, według mnie, opieka paliatywna, hospicyjna. Hematolog, jako osoba wyspecjalizowana, ma wiedzę i szereg narzędzi, by leczyć pacjentów, ale nie zawsze ma już tę możliwość. Zadaniem na przyszłość jest także zwiększenie dostępu do oddziałów paliatywnych, hospicjów, które zapewnią dalszą opiekę, taką jak chociażby transfuzja preparatów krwi, co dzisiaj, według mnie, w pewnym stopniu kuleje. To usprawnienie pozwoliłoby bardziej wykorzystać zasoby naszych oddziałów i poradni. Poza tym, wprowadzenie programu opieki koordynowanej sieci ośrodków hematoonkologicznych wydaje się bardzo korzystnym rozwiązaniem. Dla mnie szczególnie atrakcyjne jest rozwiązanie wprowadzenia koordynatora pacjenta, osoby, która „za rękę” poprowadzi pacjenta i załatwi szereg spraw. Wielodyscyplinarna opieka nad takim pacjentem wydaje mi się tu kluczowa.
