Przegląd Wydarzeń Roku 2024: kwiecień-czerwiec

Kwiecień

Prezydent RP Andrzej Duda zdecydował o skierowaniu nowelizacji Prawa farmaceutycznego do Sejmu RP z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie ustawy. Jak czytamy w uzasadnieniu, podstawowym uzasadnieniem decyzji Prezydenta RP jest wola poszanowania konstytucyjnych praw i standardu ochrony zdrowia dzieci. Prezydent, wsłuchując się w szczególności w głos rodziców, nie mógł zaakceptować rozwiązań prawnych umożliwiających dostęp dzieci poniżej osiemnastego roku życia do produktów leczniczych do stosowania w antykoncepcji bez kontroli lekarza oraz z pominięciem roli i odpowiedzialności rodziców. Skutkiem decyzji Prezydenta w sprawie wetowanej ustawy będzie sytuacja, w której produkty lecznicze, w tym tzw. antykoncepcja awaryjna, będą w Polsce dostępne na dotychczasowych zasadach.

W reakcji na prezydenckie weto w sprawie antykoncepcji awaryjnej rząd postanowił uruchomić „plan B”.

– Przygotowaliśmy rozwiązanie, które nie jest idealne, ale jedyne możliwe i zgodne z prawem, przynajmniej dopóki nie wybierzemy prezydenta, który szanuje prawa kobiet – powiedziała minister zdrowia Izabela Leszczyna.

Zgodnie z zapowiedziami, ma ono dotyczyć recepty farmaceutycznej. W praktyce, pigułka dzień po, zawierająca octan uliprystalu będzie mogła być wydawana na podstawie recepty farmaceutycznej w aptekach, które przystąpią do pilotażowego programu. Wydanie preparatu będzie poprzedzone wywiadem z elementami edukacyjnymi. Leku nie będzie można otrzymać częściej niż raz na 30 dni, a receptę wystawi magister farmacji z co najmniej rocznym stażem pracy. Udział aptek w programie ma być dobrowolny, a pilotaż potrwa do 2026 roku, czyli do czasu wyborów prezydenckich.

WIM-PIB w Warszawie od początku kwietnia oferuje pacjentom kompleksowe leczenie w zakresie raka prostaty, zapewniając dostęp do pełnej diagnostyki, multidyscyplinarnego leczenia urologiczno-operacyjnego (laparoskopowego, w asyście robota da Vinci), onkologicznego z zastosowaniem radioterapii, chemioterapii, programów lekowych i badań klinicznych oraz wielokierunkowego leczenia wspomagającego (psycholog, rehabilitacja). Leczenie chorych jest planowane i realizowane przez wielospecjalistyczny zespół lekarski. Powstanie Centrum Diagnostyki i Leczenia Raka Prostaty powoduje, że cały proces diagnostyki, leczenia i obserwacji realizowany jest w jednym miejscu.

Z czterech do nawet 12 godzin można wydłużyć czas od pobrania serca do wszczepienia go biorcy dzięki systemowi OCS. To przenośny, ciepły system perfuzji i monitorowania zaprojektowany do utrzymywania serca dawcy w stanie metabolicznie aktywnym, bardzo zbliżonym do ludzkiego. Transplantolodzy z UCK WUM przeprowadzili pierwszą w Polsce transplantację serca przy jego użyciu. Serce z wykorzystaniem innowacyjnego systemu przeszczepiono pacjentowi, panu Jerzemu, który w ciężkim stanie od ponad 7 tygodni przebywał w Centralnym Szpitalu Klinicznym UCK WUM przy ul. Banacha. Operacja przebiegła pomyślnie.

Potrzebna jest większa wiedza Polaków na temat dostępności badań profilaktycznych nowotworów – to główny wniosek płynący ze spotkania dr Nino Berdzuli, dyrektor Biura Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce z dr hab. n. med. Beatą Jagielską, dyrektor NIO-PIB. Okazuje się, że aż 62 proc. Polaków boi się diagnozy onkologicznej, ale tylko ok 40 proc. korzysta z dostępnych od lat bezpłatnych badań. Współpraca Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie ze Światową Organizacją Zdrowia może dać szansę na poprawę tej sytuacji.

Wychowanie do życia w rodzinie zniknie ze szkolnych planów zajęć. W to miejsce, ze znacznie poszerzonym programem i prawdopodobnie w większym wymiarze godzin, pojawi się nowy przedmiot: edukacja zdrowotna. Pierwsze zajęcia rozpoczną się od początku roku szkolnego 2025/2026.

Maj

Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia, 2 maja 2024 r. NFZ uruchomił nabory wniosków dla aptek, które chcą przystąpić do programu pilotażowego w zakresie usług farmaceuty dotyczących zdrowia reprodukcyjnego (antykoncepcji awaryjnej). Program pilotażowy potrwa do 30 czerwca 2026 r. Udział w nim jest dobrowolny. Usługa farmaceuty jest udzielana na podstawie odrębnej umowy apteki z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Fundacja GrowSPACE zaprezentowała przed siedzibą Ministerstwa Zdrowia Pakiet Młodego Pacjenta/ki. Jego celem jest wsparcie młodych pacjentów i pacjentek w systemie ochrony zdrowia. – Chcemy, aby na system ochrony zdrowia w Polsce spojrzeć z perspektywy młodych pacjentek i pacjentów, przede wszystkim podmiotowości, sprawczości i współodpowiedzialności – mówi Dominik Kuc, Członek Zarządu Fundacji GrowSPACE. Zgodnie z założeniami pakietu, osoby po 15. roku życia mogłyby samodzielnie udać się do lekarzy pediatrów w podstawowej opiece zdrowotnej, ginekologów i psychiatrów.

Donald Tusk podpisał dymisję złożoną przez wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego. Jego nazwisko zostało już usunięte z publikowanej na stronie internetowej listy osób stanowiących kierownictwo resortu. Rezygnację z funkcji podsekretarza stanu złożył pod koniec kwietnia. Maciej Miłkowski jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia od 2018 roku zajmował się polityką lekową. Był jedynym wiceministrem rządu Mateusza Morawieckiego, z którym nowa Rada Ministrów kontynuowała współpracę.

Czerwiec

1 czerwca wystartował program leczenia niepłodności metodą in vitro finansowany z budżetu państwa. – Program in vitro jest przewidziany na 5 lat, ale będziemy go przedłużać. Przeznaczyliśmy na niego 2,5 mld zł, czyli 500 mln zł rocznie. Zależy nam na tym, aby mogły z niego skorzystać wszystkie pary, które tego potrzebują – powiedziała minister zdrowia Izabela Leszczyna.

Ważną i zapowiadaną nowością w programie in vitro jest onkopłodność.

– Kobiety i mężczyźni, którzy muszą poddać się leczeniu onkologicznemu – wycieńczającemu organizm, czasem powodującemu niepłodność – będą mogli zabezpieczyć płodność na przyszłość - wyjaśniała minister zdrowia.

Program umożliwia zamrożenie komórek, aby móc skorzystać z nich po zakończeniu terapii, i zapewnia pełne dofinansowanie tych procedur.

Od 5 czerwca 2024 r. zmieniły się warunki włączenia kobiet w ciąży do diagnostyki prenatalnej w ramach Programu badań prenatalnych finansowanego przez NFZ. Badania nieinwazyjne przysługują wszystkim ciężarnym bez względu na wiek.

– Inwestujemy niespotykane do tej pory, rekordowe środki finansowe na poprawę jakości ochrony zdrowia psychicznego. To aż 4,2 mld zł. Te pieniądze pochodzą ze środków Unii Europejskiej – 1,2 mld zł. 3 mld zł to środki budżetowe z Funduszu Medycznego – powiedziała minister zdrowia Izabela Leszczyna podczas czwartkowej konferencji prasowej. Celem transferu pieniędzy na inwestycje w psychiatrii ma być poprawa infrastruktury. Powstać mają nowe budynki, dostosowane do potrzeb diagnostyki i leczenia. Sale będą mieściły mniej niż dotychczas łóżek i zostaną wyposażone w węzły sanitarne oraz nowoczesny sprzęt.

Agencja Badań Medycznych (ABM) ogłosiła konkurs na niekomercyjne badania kliniczne i eksperymenty badawcze w obszarze onkologii, przeznaczając 600 mln zł na projekty mające na celu zmiany w diagnostyce i terapii nowotworowej w Polsce.

W Polsce niekomercyjne badania kliniczne stanowią jedynie 7,5 proc. wszystkich zarejestrowanych badań klinicznych, podczas gdy w krajach Europy Zachodniej jest to około 30 proc. Główną barierą w rozwoju takich badań w Polsce jest brak efektywnego mechanizmu finansowania. Celem konkursu organizowanego przez Agencję Badań Medycznych jest realizacja niekomercyjnych badań klinicznych oraz eksperymentów badawczych w obszarze onkologii, mających na celu identyfikację i ocenę nowych produktów leczniczych oraz procedur medycznych, w tym diagnostycznych i terapeutycznych.

W ciągu pierwszego tygodnia od rozpoczęcia wypłat na rzecz pacjentów i ich bliskich Rzecznik Praw Pacjenta przyznał ponad milion złotych ze środków Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. W 10 przypadkach świadczenie otrzymali pacjenci poszkodowani w wyniku zdarzenia medycznego w szpitalu, a w 7 – osoby bliskie w związku ze śmiercią pacjenta. Najwyższa przyznana dotąd kwota to ponad 154 000 zł dla pacjenta z cukrzycą i miażdżycą. Z powodu złamania kostki założono mu opatrunek gipsowy. Po kilku dniach został przyjęty do szpitala z powodu martwicy stopy i krytycznego niedokrwienia nogi. Mimo to, nie przeprowadzono badania obrazowego tętnic, pacjent nie został też przekierowany do ośrodka specjalistycznego, w którym byłoby możliwe wykonanie zabiegu zapewniającego odpowiedni napływ krwi do naczyń. Nieprawidłowe było też leczenie farmakologiczne związane z niedokrwieniem stopy i cukrzycą. W efekcie konieczna była amputacja nogi, czego przy bardziej profesjonalnym sposobie postępowania można było uniknąć.

System ochrony zdrowia w latach 2025-2027 będzie wymagać dofinansowania na poziomie od 92,5 mld zł do 158,9 mld zł – przewidują autorzy raportu pt. „Luka finansowa systemu ochrony zdrowia w Polsce - perspektywa 2025-2027”. Takie rozmiary ma luka, spowodowana rozdętymi ponad możliwości wynikające z ustawy 7 proc. PKB na zdrowie sztywnymi wydatkami Funduszu.