W związku z zapowiadaną reformą więziennej służby zdrowia Rzecznik Praw Obywatelskich przekazuje Ministrowi Sprawiedliwości listę problemów, które wymagają rozwiązania w celu skutecznego zapobiegania torturom.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę na problemy związane z funkcjonowaniem więziennej służby zdrowia, które wymagają pilnych reform. Na podstawie wizytacji Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur wskazano szereg obszarów wymagających poprawy, mających kluczowe znaczenie dla przeciwdziałania torturom oraz nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu.
Kluczowe postulaty RPO:
- Obligatoryjne badania lekarskie wszystkich osadzonych
Obecnie badani są jedynie osadzeni przyjmowani z wolności, natomiast osoby przetransportowane z innych jednostek więziennych takiej procedury nie przechodzą. Brak systematycznych oględzin ciała nowo przybyłych więźniów stwarza lukę w systemie prewencji wobec przemocy, której mogą doświadczać podczas konwoju. - Brak procedur zgłaszania tortur i dokumentowania obrażeń
Wciąż brakuje jasno określonych procedur postępowania w przypadkach zgłaszania tortur lub przemocy. Obrażenia nie są odpowiednio dokumentowane – nie wykonuje się zdjęć ani nie stosuje specjalnych formularzy medycznych, takich jak tzw. mapa ciała. - Niedobory kadrowe personelu medycznego
Liczba lekarzy i pielęgniarek zatrudnionych w więzieniach jest niewystarczająca. Trudne warunki pracy oraz nieatrakcyjne wynagrodzenie sprawiają, że brakuje chętnych do pracy w tych jednostkach, co prowadzi do długiego oczekiwania na wizyty lekarskie oraz brak odpowiedniego nadzoru nad więźniami w celach izolacyjnych. - Brak całodobowej opieki medycznej
W wielu zakładach karnych nie ma stałej obecności wykwalifikowanego personelu medycznego. W nagłych przypadkach pomoc jest wzywana z zewnątrz, co stwarza ryzyko opóźnień i błędów w ocenie stanu zdrowia osadzonych. - Rola lekarzy w procedurze izolacji
Lekarze nie powinni wydawać opinii dotyczących zdolności więźnia do odbycia kary w celi izolacyjnej, gdyż budzi to wątpliwości etyczne i utrudnia budowanie relacji z pacjentem. Powinni natomiast codziennie monitorować stan zdrowia osadzonych przebywających w izolacji. - Długi czas oczekiwania na konsultacje specjalistyczne
W niektórych jednostkach penitencjarnych osadzeni muszą czekać nawet do półtora roku na wizytę u lekarza specjalisty, co jest nie do przyjęcia w kontekście standardów opieki zdrowotnej. - Opieka nad osadzonymi z zespołem abstynencyjnym
Więzienna służba zdrowia często nie jest w stanie zapewnić odpowiedniej opieki osobom z zespołem odstawiennym, co może prowadzić do poważnych zagrożeń zdrowotnych, szczególnie w przypadku uzależnienia od silnie działających środków, takich jak fentanyl.
RPO wzywa do wprowadzenia systemowych zmian, które zapewnią godne warunki opieki zdrowotnej dla wszystkich osadzonych, w szczególności dla osób o specjalnych potrzebach, takich jak kobiety, osoby starsze, niepełnosprawne i transpłciowe.
Źródło: RPO
