Zapewnienie dostępu do lekarzy sądowych ma istotne znaczenie dla zagwarantowania realnej możliwości usprawiedliwienia niestawiennictwa uczestników postępowań z powodu choroby oraz nienarażania obywatela na negatywne konsekwencje procesowe faktycznej niemożności uzyskania zaświadczenia lekarza sądowego.
Z wniosków obywateli do RPO wynika, że w niektórych okręgach sądowych w ogóle nie ma lekarzy sądowych, w innych zaś lekarzy jest niewielu, zbyt mało wobec potrzeb. Wnioskodawcy zwracają też uwagę na problem z faktyczną dostępnością lekarzy sądowych i z nieinformowaniem na stronach internetowych sądów o ich czasowej niedostępności.
Zdarza się, że w danym okręgu dostępny jest tylko jeden lekarz sądowy o wąskiej specjalizacji, co budzi zaniepokojenie obywateli co do możliwości rzetelnej oceny ich stanu zdrowia.
Obywatele zgłaszają też zastrzeżenia dotyczące nadmiernego formalizmu zasad usprawiedliwiania nieobecności w sądzie. Wskazują na brak dostępności lekarzy sądowych o różnych specjalizacjach. Wydając zaświadczenia potwierdzające zdolność albo niezdolność do stawiennictwa, powielają oni diagnozy innych lekarzy z przedkładanej dokumentacji medycznej, bo nie czują się kompetentni do własnych ustaleń.
Z przekazywanych RPO informacji wynika, że brak lekarzy sądowych dotyka także uczestników postępowań dyscyplinarnych.
Na sprawę zwróciła ostatnio uwagę Naczelna Rada Adwokacka, która w wystąpieniu do MS z 6 maja 2024 r. wniosła, aby w porozumieniu z prezesami sądów okręgowych podjąć działania zapewniające dostępność lekarzy sądowych w każdym okręgu sądowym. Chodzi też o zapewnienie odpowiedniej liczby lekarzy, pozwalającej na realizowanie ich zadań tak, aby osoby potrzebujące usprawiedliwić swoje niestawiennictwo z powodu choroby, mogły je w każdym przypadku uzyskać przed czynnością procesową. W przypadku niemożności zadośćuczynieniu tej prośbie, NRA zwróciła się o rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do uchylenia przepisów ustawy o lekarzu sądowym.
Marcin Wiącek prosi min. Adama Bodnara o stanowisko oraz informację o działaniach, jakie resort zamierza podjąć w odpowiedzi na wystąpienie NRA.
Źródło: RPO
