Eksperci z zakresu pediatrii, psychologii i psychiatrii dziecięcej podkreślają konieczność wprowadzenia do bilansu zdrowia dwulatka oceny obecności sygnałów mogących wskazywać na zaburzenia ze spektrum autyzmu. Wczesne wykrycie i rozpoczęcie terapii zwiększa bowiem szanse na poprawę funkcjonowania dziecka w zakresie zdolności poznawczych, komunikacyjnych i adaptacyjnych.
Znaczenie wczesnej diagnostyki
Obecnie w Polsce około 70% dzieci z podejrzeniem zaburzeń ze spektrum autyzmu otrzymuje diagnozę dopiero po trzecim roku życia. Jest to czas, który znacząco wpływa na skuteczność terapii. Doświadczenia kliniczne oraz badania naukowe wskazują, że interwencja w wieku dwóch i pół roku daje najlepsze efekty. Wprowadzanie programów przesiewowych, takich jak te realizowane przez operatora medycznego Świat Zdrowia, pokazuje skuteczność wczesnych badań – w ramach bilansu dwulatka wykryto wstępnie zaburzenia u 4,6% przebadanych dzieci.
Rekomendacje dotyczące systemu opieki zdrowotnej
- Rozszerzenie bilansu zdrowia dwulatka – o narzędzia przesiewowe opracowane przez specjalistów.
- Częstsze bilanse zdrowotne – obecnie po bilansie dwulatka kolejna wizyta profilaktyczna odbywa się dopiero w czwartym roku życia, co oznacza dwuletnią lukę diagnostyczną.
- Standaryzacja ścieżki diagnostycznej – konieczne jest opracowanie jednolitych standardów współpracy placówek medycznych i oświatowych w procesie diagnozy i terapii.
- Uporządkowanie procesu diagnostycznego – konieczne jest stworzenie interdyscyplinarnych zespołów diagnostycznych oraz uregulowanie współpracy między systemem ochrony zdrowia i edukacji.
Konieczność walidacji narzędzi diagnostycznych
Eksperci zwracają uwagę na brak standaryzowanych narzędzi diagnostycznych w polskim systemie opieki zdrowotnej. Kluczowe jest opracowanie walidowanych kwestionariuszy przesiewowych, które będą dostosowane do populacji polskiej, oraz prowadzenie badań nad ich skutecznością.
Edukacja i szkolenie specjalistów
- Szkolenia dla pediatrów – pierwszym kontaktem dziecka z systemem ochrony zdrowia jest pediatra, dlatego jego kompetencje w zakresie wczesnej diagnostyki są kluczowe.
- Wprowadzenie specjalistycznych programów kształcenia – konieczne jest uwzględnienie zagadnień dotyczących spektrum autyzmu na studiach pedagogicznych, psychologicznych i medycznych.
- Certyfikacja specjalistów – terapeuci pracujący z dziećmi ze spektrum autyzmu powinni posiadać odpowiednie certyfikaty potwierdzające ich kompetencje.
Nie należy zapominać o najbliższych. Rodzice często czują się zagubieni w procesie diagnostycznym. Istotne jest zapewnienie im dostępu do rzetelnych informacji oraz wsparcia w zakresie uzyskania diagnozy i skierowania na terapię.
Pełny raport dostępny jest na stronie Instytutu Ochrony Zdrowia: TU
