ZIT-y - co to jest i dlaczego jest tak ważne dla świadczeniodawców i graczy na rynku ochrony zdrowia?

Autor: Grzegorz Ziemniak

Wiele osób pytanych przed tegorocznym Forum Ochrony Zdrowia, czy wie, co to jest ZIT i co oznacza, odpowiadało ze zdziwieniem, że słyszy o tym pierwszy raz. A ZIT - trawestując mistrzów Przyborę i Wasowskiego „nie imię to dziewczyny, ani z importu lek” - to skrót od nazwy Zintegrowane Inwestycje Terytorialne. Czy dalej nie wiecie Państwo, o co chodzi? Proszę nie dziwcie się, gdyż nie jesteście odosobnieni.

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) to de facto głęboko przemyślana koncepcja strategiczna, która zakłada nowy podział kompetencji, odpowiedzialności i podziału środków unijnych płynących poprzez Regionalne Programy Operacyjne. ZIT to nowy sposób współpracy samorządów. Miasta i otaczające je gminy oraz władze województw wspólnie ustalą cele do osiągnięcia i wskażą inwestycje do zrealizowania. Minister Elżbieta Bieńkowska 22 lipca 2013 r. zatwierdziła dokument „Zasady realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w Polsce”, który przekłada na praktykę propozycję wprowadzenia tego instrumentu, zawartą w unijnych projektach rozporządzeń dla polityki spójności. ZIT realizowane będą przede wszystkim na terenie miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych. Ponadto zarząd województwa będzie mógł zdecydować o finansowaniu ZIT w mniejszych ośrodkach – tzw. miastach regionalnych i subregionalnych oraz na obszarach powiązanych z nimi funkcjonalnie.

Zastanawiające jest, czemu o ZIT-ach jest wciąż tak cicho, ponieważ będą to instytucje (spółki, stowarzyszenia, inne formy organizacji) decydujące o nowych inwestycjach i rozdzielające ogromne środki finansowe - już ostatnie z puli unijnej o tak dużej skali oddziaływania. Jedyną odpowiedzią na to pytanie jest konkluzja, iż jest to temat, który z pozoru wydaje się odległy, czysto techniczny, a z ochroną zdrowia niemający już zupełnie nic wspólnego. Nic bardziej mylnego - sprawa jest poważna ponieważ została usankcjonowana uchwaleniem w lipcu br. przez Sejm ustawy o zasadach realizacji Programów Operacyjnych Polityki Spójności finansowanej w perspektywie 2014-2020.

Czemu sprawa ZIT-ów jest tak ważna dla sektora ochrony zdrowia - szczególnie tego niepublicznego? Otóż ZIT-y będą mieć wpływ na sposób decydowania o inwestycjach i podziale środków na ochronę zdrowia. Trudno oprzeć się wrażeniu, że jak dotąd zrobiono wszystko, aby niepubliczni świadczeniodawcy nie mieli możliwości uczestniczenia w tworzeniu założeń, strategii inwestycyjnych w regionach, a tym bardziej we współdecydowaniu o planowaniu wydatkowania środków na ochronę zdrowia. A to chyba jedyny obszar gospodarki, gdzie publiczne tak ściśle przeplata się z prywatnym. Zrównoważony rozwój całego obszaru ochrony zdrowia powinien zatem wykorzystywać naturalne kompetencje i przewagi konkurencyjne, a także potencjał uzupełniania się i wspierania, a także koordynowania działań, inwestycji realizacji świadczeń bez względu na formę własności czy rodzaj więzi łączących świadczeniodawcę z samorządem, administracją publiczną, inwestorami. Niestety szczególnie w ostatnim czasie częściej niż o współpracy można tu mówić o niepokojącym preferowaniu rozwiązań sprzyjających jedynie sektorowi publicznemu. Bez rzetelnej dyskusji o mechanizmie ZIT-ów, priorytetach i kierunki inwestycji równości podmiotów i ustalenia klarownych zasad współpracy i kooperacji rynek ochrony zdrowia czeka kolejna batalia nie o jakość i poprawę dostępu do świadczeń, ale o równe traktowanie, zasady uczciwej konkurencji, o pryncypia demokratycznego państwa prawa. Te kwestie poruszymy na panelu Forum Ochrony Zdrowia w Krynicy, 3 września. Zapraszam do aktywnego udziału.