Ryzyko zachorowania na zapalenie płuc rośnie u osób wieku powyżej 50 lat. Również inne schorzenia płuc, a zwłaszcza POChP, choroby serca, wątroby, nerek, zespół nerczycowy, cukrzyca, nowotwory i wszystkie stany upośledzonej odporności sprzyjają rozwojowi i ciężkiemu przebiegowi pneumokokowego zapalenia płuc. Najskuteczniejszą formą zapobiegania chorobom pneumokokowym są̨ szczepienia. Dane dotyczące zachorowań oraz rekomendacje w zakresie ich zapobiegania zawiera wydany w lipcu br. raport „PNEUMOKOKOWE ZAPALENIE PŁUC U OSÓB DOROSŁYCH – SYTUACJA W POLSCE. EPIDEMIOLOGIA, KONSEKWENCJE, PROFILAKTYKA” (dostępny jest na stronie https://www.pneumokokinieliczalat.pl/)
Nie lekceważmy zapaleń płuc
Streptococcus pneumoniae należą do bakterii najbardziej rozpowszechnionych w naszym środowisku. Wchodząc nawet w skład naszej fizjologicznej flory bakteryjnej. Są wiodącym czynnikiem zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowych i sepsy. Zapalenie płuc należy do najpowszechniejszych przyczyn ciężkich schorzeń i hospitalizacji. Może prowadzić do zaostrzenia chorób towarzyszących, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Inwazyjna choroba pneumokokowa występuje rzadziej, ale wiąże się z wysoką śmiertelnością i ryzykiem długoterminowych powikłań. Konsekwencje zdrowotne dla pacjentów mogą być zarówno przejściowe jak i długofalowe, a w niektórych przypadkach mogą utrzymywać się już do końca życia. U chorych, którzy przeszli pozaszpitalne zapalenie płuc obserwuje się też zwiększone ryzyko choroby sercowo-naczyniowej. Wysokie jest także prawdopodobieństwo wystąpienia ponownego epizodu zapalenia płuc, a co za tym idzie także hospitalizacji i obniżonej jakości życia. Poza tym, jak podkreślają autorzy raportu., pandemia COVID-19 wygenerowała pacjentów z patologią płuc, która predysponuje do nadkażeń pneumokokowych.
Szczepionka skutecznie zapobiega zakażeniom pneumokokowym
Niestety, streptococcus pneumoniae staje się coraz bardziej oporny na powszechnie używane antybiotyki. Dlatego najskuteczniejszą obroną są̨ szczepienia. Podobnie jak w przypadku dzieci, są zalecaną formą profilaktyki zakażenia tą groźną bakterią. Dla osób dorosłych dostępne są skuteczne szczepienia, które chronią przed inwazyjną chorobą pneumokokową oraz pneumokokowym zapaleniem płuc. Szczepionka polisacharydowa starszego typu wymaga powtarzania jej podania, szczepionka skoniugowana jest jednodawkowa. Szczepionkę przeciw pneumokokom można podawać razem ze szczepionką przeciw grypie, a także w każdym innym dniu przed lub po szczepieniu przeciw COVID-19.
Szczepienia przeciwko pneumokokom u osób dorosłych powyżej 50. roku życia oraz w grupach o podwyższonym ryzyku zakażenia jest rekomendowana przez liczne towarzystwa naukowe, a także Program Szczepień Ochronnych na 2021 rok. Szczególnie w dobie pandemii COVID-19, kiedy istotna jest profilaktyka chorób układu oddechowego, są̨ zalecane jako priorytetowe w grupach szczególnie podatnych na zachorowanie, w tym wśród osób po 60. roku życia i przewlekle chorych.
Wskazania do szczepień
W profilaktyce dorosłych należy uwzględnić wszystkie osoby, które ukończyły 18. rok życia i cierpią na choroby przewlekłe oraz zaburzenia odporności, oraz wszystkie osoby niezależnie od stanu zdrowia, które ukończyły 50. rok życia. Ryzyko choroby pneumokokowej u dorosłych rośnie bowiem wraz z wiekiem. Populacja powyżej 50. roku życia jest bardziej narażona na chorobę. Również dorośli z zaburzeniami odporności – wrodzoną i nabytą asplenią, sferocytozą oraz innymi hemoglobinopatiami, wrodzonymi i nabytymi zaburzeniami odporności są - podatni na wywołane streptococcus pneumoniae choroby. Wskazaniem do szczepienia jest również uogólniona choroba nowotworowa, zakażenia HIV, chłoniak Hodgkina, jatrogenna immunosupresja, białaczka, chłoniaki nieziarnicze, w tym szpiczak mnogi, przewlekłe choroby nerek i zespół nerczycowy oraz przeszczep narządów litych.
Szczepić powinni się też dorośli bez zaburzeń odporności z przewlekłymi chorobami serca, płuc, wątroby i cukrzycą. Ryzyko zakażenia podwyższa także wyciek płynu mózgowo -rdzeniowego i implant ślimakowy, ale też nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.
Opłacalne systemowo
Obecnie szczepienia przeciw pneumokokom u dorosłych są̨ refundowane w 45 państwach na świecie, w tym w 21 europejskich. W Polsce, niestety, nie. W czerwcu b.r. AOTMiT wydała pozytywną rekomendacje w sprawie objęcia refundacją skoniugowanej szczepionki przeciw pneumokokom we wskazaniu: profilaktyka osób powyżej 65 r.ż. ze zwiększonym (umiarkowanym do wysokiego) ryzykiem choroby pneumokokowej. Większość́ analiz ekonomicznych wskazuje bowiem, że szczepienie populacji dorosłych powyżej 65 roku życia oraz dorosłych z czynnikami ryzyka zakażenia S. pneumoniae, jakim są m.in. choroby przewlekłe, jest kosztowo efektywne.
Według danych NFZ, tylko w 2019 r. z powodu pozaszpitalnego zapalenia płuc 55 tysięcy osób leczonych było w szpitalu, a ponad 384 tysiące ambulatoryjnie. Ryzyko hospitalizacji z powodu zapalenia płuc jest od 3 do 9 razy większe u cierpiących na choroby przewlekłe- cukrzycę, zastoinową niewydolność serca, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Niemal co dziesiąta hospitalizowana osoba zmarła. Roczny koszt hospitalizacji pacjentów dorosłych z tego powodu to około 169 mln zł. Każdy uniknięty przypadek zakażenia pneumokokowego u dorosłych oznacza więc zmniejszone wydatki na hospitalizacje i porady związane z leczeniem. Wpływa również̇ na ograniczenie stosowania antybiotyków, kosztów ponoszonych przez pacjentów i płatnika na ich zakup oraz jednocześnie zmniejsza postępującą antybiotykoodporność.
