Do 15 sierpnia należy wdrożyć Standardy Ochrony Małoletnich. Dotyczy to również podmiotów leczniczych

Z czego wynika obowiązek wdrożenia Standardów?

Obowiązek opracowania i wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich wynika z nowelizacji ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich poprzez dodanie rozdziału 4b zatytułowanego „Standardy ochrony małoletnich”.

Przepisy weszły w życie 15.02.2024 r., ale ustawodawca przewidział dla podmiotów zobowiązanych do wprowadzenia standardu 6-miesięczny termin na ich wdrożenie. Wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich ma charakter obowiązku prawnego. Oznacza to, że przewidziano system kontroli oraz kary za niedotrzymanie powołanego obowiązku.

Na kim spoczywa obowiązek wdrożenia Standardów?

Obowiązek wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich spoczywa na:

• organie zarządzającą jednostką systemu oświaty oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
• organizatorze działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich.

Obowiązek wdrożenia Standardów mają, między innymi:

• apteki,
• laboratoria,
• hospicja,
• POZ'y,
• poradnie specjalistyczne,
• szpitale,
• centra medyczne,
• centra zdrowia psychicznego,
• lekarze prowadzący indywidualne i specjalistyczne praktyki,
• lekarze dentyści,
• pielęgniarki, położne, fizjoterapeuci, ratownicy medyczni, oraz inne osoby wykonujące zawody medyczne,

jeżeli w ramach prowadzonej działalności mają do czynienia z osobami małoletnimi.

Opracowanie Standardów Ochrony Małoletnich obowiązuje,  w zasadzie, każdy podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych.

Można oczywiście wskazać, że są takie podmioty, które w swojej praktyce nie stykają się z małoletnimi. Można by tak przyjąć, np. w przypadku zakładów opiekuńczo leczniczych, których przedmiotem działalności jest udzielanie świadczeń wyłącznie dla osób dorosłych. Jeżeli jednak uznamy, że w ramach osób odwiedzających są małoletni, to organizacja udzielania świadczeń zdrowotnych, choć bezpośrednio nie skierowanych do osób małoletnich, obejmuje jednak osoby małoletnie.

W tym przypadku, w mojej ocenie, wątpliwości dotyczące konieczności implementacji Standardów Ochrony Małoletnich powinny być rozstrzygane na korzyść osób podlegających ochronie.

Wykładnia art. 22b  ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym.

Zgodnie z art. 22b ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, ma każdy organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich. W art. 22b ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym nie wspomina się o tym, iż działalność medyczna musi dotyczyć małoletnich.

Nie można mieć zatem wątpliwości, że także apteka, czy laboratorium, gdzie pobiera się materiał biologiczny powinny mieć opracowane Standardy Ochrony Małoletnich.

Środki ochrony małoletnich.

Ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw poprzez zmianę treści ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, wprowadza się szczególne środki ochrony przeciwdziałające zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i szczególne środki ochrony małoletnich.

Do tych środków ochrony zalicza się:

1. obowiązek weryfikacji osób przyjmowanych do pracy (sprawdzanie w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym),
2. obowiązek przedstawienia informacji z rejestru karnego polskiego i/lub zagranicznego przez osobę przyjmowaną do pracy, oświadczenia o państwach zamieszkania w ciągu ostatnich 20 lat oraz oświadczenia o niekaralności, gdy uzyskanie informacji z zagranicznego rejestru karnego nie jest możliwe (nie ma takiego rejestru lub informacja nie jest wydawana),
3. obowiązek przyjęcia Standardów Ochrony Małoletnich, uwzględniających.

Standardy Ochrony Małoletnich.

Standardy Ochrony Małoletnich obejmują:

1. zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem  placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
2. zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia  krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
3. procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu  popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu  opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie  uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”;
4. zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
5. zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu  placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady  przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób  dokumentowania tej czynności;
6. zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub  faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich  stosowania;
7. osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach  zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
8. sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub  zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

W standardach uwzględnia się sytuację dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

W standardach wskazuje się również:

1. wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
2. zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
3. procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
4. zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

Standardy powinny być sformułowane w sposób przystępny i zrozumiały dla małoletnich oraz udostępnione zarówno na stronie internetowej, jak i w widocznym miejscu w podmiocie. Podmiot ma obowiązek co najmniej raz na dwa lata dokonywać oceny i aktualizacji standardów.

Kontrola wdrożenia Standardów.

Kontrola wdrożenia Standardów może być przeprowadzona przez:

• wójta;
• burmistrza;
• prezydenta miasta;
• starostę;
• marszałka województwa:

(w zakresie objętym właściwością rzeczową i miejscową tych organów)

Podmiotem uprawnionym do kontroli jest również Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia - w przypadku stwierdzenia naruszenia wskazanego obowiązku pracownicy NFZ przeprowadzający kontrole mają obowiązek niezwłocznego powiadomienia Policji lub prokuratury.

Kary za brak wdrożenia Standardów lub wdrożenie Standardów niezgodnie z przepisami.

Ustawa o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym przewiduje też kary za niewykonywanie nałożonych obowiązków w zakresie wprowadzenia Standardów Ochrony Małoletnich - niewdrożenie ich podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany. W razie ponownego stwierdzenia niewykonania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich sprawca podlega karze grzywny nie niższej niż 1000 zł.