Czy ginekolodzy zlecają kobietom w ciąży badania pod kątem nosicielstwa wirusa HIV?
Badanie w kierunku nosicielstwa HIV jest jednym z badań w całym pakiecie, które powinno zlecić się kobiecie w ciąży. Jest ono zalecane przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, ale nie obowiązkowe. Myślę jednak, że większość lekarzy kieruje na nie swoje pacjentki.
Jak reagują pacjentki na to, że takie badanie zostanie u nich przeprowadzone?
U mnie w gabinecie raczej przyjmują to spokojnie, jako jedno z wielu badań, które ciężarna powinna przejść. Ale przyjmuję pacjentki w dużym mieście i być może inaczej to wygląda w mniejszych miejscowościach, gdzie informacja o nosicielstwie szybko by się rozniosła i przyniosła raczej złą sławę kobiecie.
Czy pacjentka może w związku z tym odmówić badania na nosicielstwo HIV?
Może i wtedy się go nie wykonuje. Ale powinna zdawać sobie sprawę z tego, że takiego badania nie robi się po to, aby zaspokoić czyjąś ciekawość, tylko po to, aby ewentualnie zapobiec chorobie dziecka. W przypadku odmowy badania na nosicielstwo wirusa HIV powinno traktować się ją jako osobę HIV-pozytywną.
W momencie, gdy kobieta odmawia przeprowadzenia takiego badania, to czy lekarz może je zlecić nie informując jej o tym?
Taka możliwość istnieje, gdy badanie wykonuje się w szpitalu, wtedy jest możliwość pobrania krwi bez wyjaśniania po co się to robi lub przy okazji pobierania krwi do innych badań. Pewnie trochę trudniej ukryć to w gabinecie, bo wypisuje się zlecenie na badania, które kobieta może przecież przeczytać. Uważam jednak, że w każdym przypadku kobieta powinna zostać poinformowana o takim badaniu.
Dlaczego ważne jest, aby kobieta w ciąży wiedziała, czy jest nosicielką wirusa HIV, czy nie?
Po pierwsze dlatego, że trochę się zmieniła specyfika zakażeń jeżeli chodzi o HIV i teraz w większości są to zakażenia heteroseksualne. Po drugie dużą grupę zakażonych wirusem HIV stanowią kobiety – ok. 30 proc. wszystkich zakażonych, a liczba zakażonych kobiet wzrasta i coraz więcej z nich chce mieć dzieci. A po trzecie – i to chyba jest najważniejsze – w momencie, kiedy wykryjemy tego wirusa wcześnie w ciąży, jesteśmy w stanie tę ciąże poprowadzić tak, aby dziecko urodziło się zdrowe. Ryzyko przeniesienia wirusa na dziecko, gdy matka nie jest świadoma nosicielstwa wynosi ok. 30 proc., a gdy jest świadoma wynosi tylko 1 proc. Leki antyretrowirusowe ograniczają do minimum ryzyko zakażenia tym wirusem przez dziecko, ale kobieta musi je dostawać w ciąży, a żeby tak się stało musi wiedzieć, że jest nosicielką wirusa HIV.
Co się zmienia w prowadzeniu ciąży, gdy stwierdzimy u kobiety obecność wirusa HIV?
Taka kobieta musi mieć zapewnioną specjalistyczną, multidyscyplinarną opiekę – ginekologa-położnika, pediatry i przede wszystkim specjalisty chorób zakaźnych zajmującego się leczeniem osób żyjących z HIV. Kobieta dostaje leki antyretrowirusowe, które zmniejszają ilość wirusa we krwi i dzięki temu chronią dziecko przed zakażeniem. Leczenie powinno być rozpoczęte nie później niż na początku 2. trymestru ciąży i powinno być prowadzone w wyspecjalizowanym ośrodku dysponującym dostępem do właściwego monitorowania terapii w laboratorium diagnostycznym. Muszą być u niej przeprowadzone dodatkowe badania na obecność chorób przenoszonych droga płciową, m.in. kiłę, która jest bardzo niebezpieczna dla płodu.
A czy nosicielstwo wirusa HIV jest przeciwwskazaniem do porodu naturalnego?
Nie jest, ale to czy kobieta będzie rodzić naturalnie zależy od sytuacji położniczej. Na pewno zostaje skierowana do szpitala referencyjnego, który jest przygotowany do przyjmowania porodów kobiet zarażonych wirusem HIV. Kobieta z nosicielstwem HIV nie może karmić piersią, żeby nie zwiększać ryzyka zakażenia.
Źródło: Fundacja MSD dla Zdrowia Kobiet
