W badaniu GUS-u dotyczącym szerokiej problematyki zrealizowanego przez gospodarstwa domowe popytu na usługi opieki zdrowotnej w 2016 r. znalazła się część poświęcona responsywności, czyli spełnieniu oczekiwań pacjentów przez lekarzy.
Lekarz POZ
Większość respondentów była usatysfakcjonowana wyborem lekarza pierwszego kontaktu/pediatry, o czym świadczy 30,0% zdecydowanie zadowolonych i 61,8% raczej zadowolonych.
Zdecydowane niezadowolenie ze swojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej odnotowano u 2,0% pacjentów.
Zdecydowanie zadowolonych z wyboru lekarza POZ było 39,4% osób, które oceniły swój stan zdrowia jako bardzo zły, 35,3% osób znajdujących się pod stałą opieką lekarską czy pielęgniarską, 41,5% spośród osób, które miały poważne ograniczenia w wykonywaniu podstawowych czynności życia codziennego oraz 38,0% osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Respondentom zadano cztery pytania odnoszące się do znajomości przez opiekującego się nimi lekarza pierwszego kontaktu ich historii leczenia, udzielania w trakcie wizyt informacji i wyjaśnień w zrozumiały sposób, informowania o możliwościach leczenia, angażowania w podejmowanie decyzji o najlepszym leczeniu oraz zachęcania do zadawania pytań. Zagadnienia te dotyczą jednych z najważniejszych praw pacjentów.
Najkorzystniej respondenci ocenili znajomość historii leczenia – prawie co drugi (45,9%) jest pod opieką lekarza, który zawsze zna historię jego leczenia, a (43,2%) ma lekarza, który zawsze udziela informacji/ wyjaśnień w zrozumiały sposób. W tych dwóch przypadkach odnotowano najmniej ocen skrajnie krytycznych (rzadko albo nigdy) – 7,3% dla znajomości historii leczenia i 4,2% dla zrozumiałego udzielania informacji.
Dwóch na trzech pacjentów (63,9%) jest zawsze lub często informowana o możliwościach leczenia, a co dziesiąty pacjent praktycznie nie ma na to szans (11,5% odpowiedzi rzadko lub nigdy). Podobny obraz rysuje się w kwestii zachęcania pacjenta do zadawania pytań – mniej niż co dziesiąty ankietowany (8,1%) nie spotkał się z taką sytuacją, a co trzeci może zawsze liczyć na swojego lekarza w tym względzie (36,3%).
Znajomość historii leczenia przez lekarza okazała się powiązana z samooceną stanu zdrowia ankietowanych – lekarze pierwszego kontaktu lepiej znają problemy zdrowotne pacjentów będących w gorszej kondycji zdrowotnej, co wynika zapewne z faktu częstszych kontaktów. Natomiast w pozostałych aspektach relacji pacjentów z lekarzem POZ nie zaobserwowano takiej korelacji.
Podobne wnioski wynikają z analizy odpowiedzi na pytania dotyczące aspektu responsywności w odniesieniu do występowania choroby przewlekłej u pacjenta.
Osoby chore przewlekle mogą zdecydowanie częściej liczyć na dobre rozeznanie lekarza w ich historii leczenia.
Konsekwentnie zwłaszcza na lepszą znajomość historii leczenia mogą liczyć pacjenci objęci stałą opieką lekarską/pielęgniarską.
Najlepiej z tych trzech aspektów oceniono czas poświęcany przez lekarza pacjentom – niemal trzy czwarte z nich (71,6%) uznała, że był on wystarczający. Niemal połowa (48,8%) przyznała, że lekarz zalecał im zdrowy tryb życia (np. ćwiczenia fizyczne, dietę). Najrzadziej natomiast lekarze pytali o problemy emocjonalne (np. stres), które mogą mieć wpływ na zdrowie ich pacjentów (30,2% odpowiedzi potwierdzających). Uzyskane wyniki wskazują na pewne niedostatki w zakresie profilaktyki pierwotnej i wtórnej
Stan zdrowotny pacjentów miał również istotne znaczenie dla zainteresowania lekarzy problemami emocjonalnymi swoich pacjentów. Rosło ono wraz z pogarszającą się samooceną stanu zdrowia - od 21,1% w przypadku bardzo dobrej samooceny do 43,6% w przypadku bardzo złej samooceny. Konsekwentnie częściej o problemy emocjonalne byli pytani pacjenci z chorobami przewlekłymi (38,5%), z poważnymi ograniczeniami wykonywania podstawowych czynności życia codziennego (42,3%), pozostające pod stałą opieką lekarską/pielęgniarską (37,8%). Również większe zainteresowanie tymi problemami odnotowano u osób niepełnosprawnych. Podobnie częściej lekarze zalecali zdrowy tryb życia osobom starszym, emerytom lub rencistom (61,5%).
Źródło: GUS
