Wczucie się w sytuację pacjenta – podstawa komunikacji
Pierwszym krokiem do skutecznej komunikacji jest zrozumienie, z jakimi problemami boryka się pacjent. Nawyki żywieniowe mogą być głęboko zakorzenione w psychice, a ich zmiana nie jest prosta. Lekarze i dietetycy powinni wykazywać się empatią i zrozumieniem, aby pacjent czuł się komfortowo podczas każdej rozmowy. Zamiast przerywać, lepiej dać mu przestrzeń na wyrażenie swoich myśli i emocji. Aktywne słuchanie pacjentów pozwala na lepsze zrozumienie ich potrzeb. Warto zadawać pytania otwarte, wymagające dłuższej odpowiedzi – dzięki temu lekarz i dietetyk mogą poznać motywacje danej osoby i jej oczekiwania.
Rozpoznawanie ambiwalencji
Pacjenci często mają ambiwalentne uczucia – pragną zmian, ale jednocześnie się ich obawiają. Zrozumienie tej wewnętrznej sprzeczności jest niezbędne do skutecznego prowadzenia rozmowy. Warto zaakceptować, że pacjent może mieć mieszane uczucia wobec zmiany nawyków żywieniowych, i wspierać go w refleksji nad tym, co go powstrzymuje oraz jakie korzyści może zyskać właśnie dzięki zmianom.
Budowanie zaufania u pacjenta
Pierwsza konsultacja jest momentem, w którym lekarz lub dietetyk może zbudować fundamenty zaufania. Warto poświęcić więcej czasu na nawiązanie relacji z pacjentem. Powinien on zrozumieć, jak przebiega proces zmiany nawyków żywieniowych oraz jakie są jego cele. Warto omówić zasady współpracy, aby wiedział, czego może się spodziewać.
Współpraca powinna być fundamentem relacji lekarz – pacjent czy dietetyk – pacjent. Warto dążyć do partnerskiego podejścia, w którym osoba mierząca się z otyłością czuje się równorzędnym uczestnikiem. Pytania powinny pomóc wydobyć pomysły pacjenta na wprowadzenie zmian, ponieważ to zwiększy jego zaangażowanie. Lekarz lub dietetyk powinien skupić się również na tym, dlaczego ktoś chce zmienić nawyki żywieniowe, a nie tylko na tym, co powinien zmienić. Warto wspólnie poszukiwać rozwiązań.
Dialog motywujący i wykorzystanie go w praktyce
Dialog motywujący to technika, która pozwala na wydobycie wewnętrznej motywacji pacjenta. Najważniejszym elementem jest stworzenie atmosfery akceptacji i zrozumienia. Przede wszystkim specjaliści i pacjent powinni pracować razem, aby zrozumieć, jakie zmiany mają dla niego największe znaczenie. Trzeba pamiętać, że każdy pacjent ma prawo do podejmowania decyzji dotyczących swojego stylu życia. Dialog motywujący może być stosowany na różnych etapach współpracy. Więcej materiałów na temat motywacji w procesie terapii otyłości znajduje się na stronie Forum Dla Otyłości.
Edukacja żywieniowa – jak o niej rozmawiać z pacjentem?
Edukacja żywieniowa odgrywa kluczową rolę w pracy lekarza i dietetyka, ponieważ pacjent wyposażony w wiedzę o zdrowym odżywianiu jest bardziej skłonny do wprowadzania zmian. Edukacja zwiększa świadomość i pozwala na podejmowanie świadomych decyzji żywieniowych oraz odróżnienie rzetelnych informacji od popularnych mitów. Proces ten powinien mieć charakter interaktywny, aby pacjent czuł się zaangażowany, chętnie zadawał pytania i dzielił się swoimi doświadczeniami. Dzięki wykorzystaniu przykładów z codziennego życia dietetyk może skutecznie przybliżyć mu zasady zdrowego odżywiania.
Jakich błędów w rozmowie z pacjentami należy unikać?
Lekarze i dietetycy mogą napotykać trudności w budowaniu efektywnej współpracy, jeśli popełnią błędy w komunikacji. Krytyczne ocenianie wyborów żywieniowych może wzbudzić w pacjencie poczucie winy, co zniechęci go do dalszych zmian. Brak empatii natomiast sprawia, że osoba z otyłością prawdopodobnie poczuje się ignorowana i niedoceniana, co osłabi jej zaangażowanie. Aby temu zapobiec, powinno się zachować otwartość i uwzględniać różne doświadczenia pacjentów, a zamiast krytyki stosować konstruktywne wskazówki, które pokazują, jak wprowadzać korzystne zmiany.
Artykuł powstał we współpracy z Novo Nordisk, właścicielem strony https://www.forum-dla-otylosci.pl/
PL24OB00477
Źródła
1. Prochaska J. O., Norcross J. C. et al., Zmiana na dobre. Rewolucyjny program zmiany, który pomoże Ci przezwyciężyć złe nawyki, Warszawa 2008.
2. Sobczak K, Leoniuk K., Attitudes of Medical Professionals Towards Discrimination of Patients with Obesity, „Risk Management and Healthcare Policy” 2021, nr 14, s. 4169–4175.
3. Bąk-Sosnowska M. et al., Patient-centered care and the „people first” principle as a tool to prevent stigmatization of patients with obesity, „Polish Archives of Internal Medicine” 2022.
