Instytut Żywności i Żywienia podsumował efekty kilkuletniego projektu „Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej”, znanego szerzej pod hasłem Zachowaj Równowagę. Naukowcy podkreślają, że jest to pierwszy kompleksowy program, który wskazuje właściwy kierunek działań w skutecznej walce z otyłością i nadwagą.
Otyłość i nadwaga to obecnie największe zagrożenie zdrowotne na świecie. Według niedawno opublikowanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) prognoz epidemia otyłości będzie w kolejnych latach szybko narastać – także w Polsce, która awansowała niestety do niechlubnej czołówki najbardziej otyłych populacji w Europie. Z problemem nadmiernej masy ciała zmaga się już blisko 60 proc. dorosłych Polaków, a co najbardziej niepokojące, dramatyczny wzrost otyłości obserwuje się także u dzieci i młodzieży. Co zatem możemy i powinniśmy zrobić, aby powstrzymać falę otyłości?
Instytut Żywności i Żywienia dzięki długofalowym i prowadzonym na ogólnopolską skalę działaniom skierowanym do całego społeczeństwa znalazł odpowiedź na to pytanie.
− Realizowany przez nas w ostatnich latach projekt pokazuje, że dobrze prowadzona, kompleksowa edukacja społeczna, wspierana przez konkretne działania skierowane do kobiet w ciąży, dzieci i młodzieży, osób z nadmierną masą ciała oraz ogółu konsumentów to najlepszy sposób na ograniczenie występowania otyłości i nadwagi. Wiedza na temat szkodliwych skutków nadmiernej masy ciała powinna być przekazywana do jak największej liczby osób. O problemie nadwagi i otyłości trzeba stale rozmawiać, ponieważ jest to ogromne zagrożenie zdrowotne, a nie wszyscy – niestety – zdają sobie sprawę z tego, jakie są ich konsekwencje − powiedział prof. Mirosław Jarosz, dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia.
Lekarze i dietetycy z Instytutu ostrzegają przed lekceważeniem nadwagi i otyłości, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Podkreślają, że otyłość to nie tylko defekt estetyczny, lecz przede wszystkim groźna choroba i główna przyczyna wielu innych chorób, takich jak: cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo-naczyniowego (udar mózgu, nadciśnienie tętnicze), nowotwory złośliwe (rak jelita grubego, sutka, gruczołu krokowego) czy kamica żółciowa.
– W ramach projektu opracowaliśmy narzędzia i programy, których skuteczność została potwierdzona w praktyce. Musimy kontynuować walkę z otyłością, ponieważ choroba ta wiąże się z katastrofalnymi skutkami nie tylko dla społeczeństwa, lecz także dla krajowej służby zdrowia i gospodarki – dodał profesor Jarosz.
Najlepszym przykładem opracowanego w projekcie skutecznego narzędzia do walki z otyłością jest program certyfikacji szkół i przedszkoli „Szkoła/przedszkole przyjazne żywieniu i aktywności fizycznej” skierowany do dzieci i młodzieży, czyli tej grupy społecznej, w której nawyki żywieniowe dopiero się kształtują. Wśród uczniów objętych programem zaobserwowano: spadek występowania nadmiernej masy ciała o 1 proc., zmniejszenie liczby osób pijących codziennie słodkie napoje o 20 proc. a jedzących codziennie słodycze − o 14 proc. Aż o jedną trzecią zwiększyła się natomiast liczba uczniów, którzy jedli w ciągu dnia zalecaną liczbę 4-5 posiłków. Jest to niezwykle ważne, ponieważ dowiedziono, że zmniejszenie liczby spożywanych posiłków do 1–2 dziennie zwiększa wskaźnik masy ciała (BMI), podczas gdy spożywanie 5 posiłków dziennie sprzyja utrzymaniu szczupłej sylwetki. W programie certyfikacji wzięło udział ponad 400 tys. dzieci i nastolatków z 1600 placówek edukacyjnych różnego szczebla – od przedszkoli do szkół ponadgimnazjalnych.
Świetne wyniki przyniosły również 12-tygodniowe programy redukcji masy ciała realizowane w ramach jednego z zadań projektu. Uczestniczyło w nich ponad 2111 osób z całej Polski, a ukończyło 1739, spośród których aż 94,5 proc. zrzuciło zbędne kilogramy. Średni spadek masy ciała wyniósł 5 kilogramów, a łącznie uczestnicy zrzucili ponad 9 ton nadmiernej masy ciała!
Jednym z czynników sukcesu powyższych programów było szerokie i kompleksowe podejście, które zastosowano w obu zadaniach. Uczestnicy programów redukcji masy ciała spotykali się nie tylko z lekarzami i dietetykami, lecz także z rehabilitantami i psychologami. Z kolei program skierowany do szkół obejmował zarówno działania skierowane do dzieci, jak i edukację nauczycieli i rodziców.
Oprócz działań skierowanych do osób z nadwagą i otyłością oraz uczniów, w projekcie znalazły się również programy obejmujące kobiety w ciąży oraz konsumentów. W pierwszym wzięło udział prawie 12 400 kobiet, spośród których aż 87 proc. utrzymało przyrost masy ciała w granicach normy dla okresu ciąży, a 78 proc. miało prawidłową masę ciała również 6 miesięcy po porodzie. Z kolei celem programu skierowanego do konsumentów było zwiększenie ich świadomości na temat składu i wartości odżywczej produktów spożywczych. Działania, które obejmowały m.in. akcje edukacyjne prowadzone bezpośrednio w sklepach spożywczych, pozwoliły dotrzeć z informacjami na temat czytania etykiet produktów spożywczych aż do 6 mln osób.
Źródło: IŻŻ
