Nie mogła oddać głosu w wyborach, bo zmieniono siedzibę jej komisji wyborczej, a nowy lokal nie był dostępny dla osób z niepełnosprawnościam. Przed zmianą właściwa dla jej miejsca zamieszkania komisja obwodowa mieściła się w lokalu dostępnym architektonicznie.
Pomiędzy wyborami samorządowymi (7 kwietnia 2024 r.) a wyborami do Parlamentu Europejskiego (9 czerwca 2024 r.) zmianie uległa siedziba obwodowej komisji wyborczej, do której przyporządkowano wnioskodawczynię - o czym nie wiedziała. W dniu wyborów, po tym jak dowiedziała się o tej zmianie, udała się do Obwodowej Komisji Wyborczej nr 709, do której przynależała. Na miejscu okazało się, że lokal wyborczy jest na poziomie -1 i nie ma możliwości dotarcia do niego w sposób inny niż po wąskich schodach.
Wnioskodawczyni, ze względu na bezpieczeństwo swoje i swej córki, nie zgodziła się na jej zniesienie w celu oddania głosu, ani na oddanie przez nią głosu w asyście Policji i komisyjnego umieszczenia karty do głosowania w urnie. Ostatecznie wnioskodawczyni nie była w stanie zagłosować, w związku z czym uzyskała zaświadczenie potwierdzające odmowę wydania karty do głosowania z uwagi na brak dostępności lokalu dla osób z niepełnosprawnością.
Obywatelka w korespondencji do RPO podkreśla, że sytuacja była dla niej zaskoczeniem, ponieważ od kilku lat mieszka pod tym samym adresem i dotychczas lokale wyborcze, w których głosowała, były dostępne architektonicznie. Zaznaczyła, że trudne do zrozumienia jest to, z jakich względów przy wyznaczaniu nowej siedziby zdecydowano się na lokal, w którym występują tak znaczne bariery architektoniczne, mimo że okolica jest zamieszkana m.in. przez wielu rodziców z małymi dziećmi, w przypadku których oddanie głosu z dzieckiem w wózku również mogło okazać się niemożliwe lub znacznie utrudnione.
Wnioskodawczyni zwraca również uwagę, że wydanie zaświadczenia o braku możliwości zagłosowania z uwagi na brak dostępności lokalu dla osób z niepełnosprawnością nie rozwiązało problemu, ponieważ nie miała ona możliwości udać się z nim do innego, dostępnego lokalu, by tam oddać głos.
Zgodnie z art. 29 Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami niepełnosprawnych władze publiczne są zobowiązane do zagwarantowania osobom z niepełnosprawnością praw politycznych i możliwości korzystania z nich na zasadzie równości z innymi osobami, m.in. zapewnienia, że będą mogły efektywnie i w pełni uczestniczyć w życiu politycznym i publicznym, bezpośrednio lub za pośrednictwem swobodnie wybranych przedstawicieli, włączając w to prawo i możliwość korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego. We wnioskach Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami w odniesieniu do stosowania przez Polskę Konwencji wskazano wprost na konieczność zapewnienia dostępności wszystkich lokali wyborczych i procedur głosowania dla osób niepełnosprawnych. Rekomendacje te są zbieżne z wielokrotnie przedstawianym stanowiskiem RPO.
Dlatego zastępca RPO Valeri Vachev prosi prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego o wyjaśnienia, w szczególności o wskazanie kryteriów oceny lokali pod względem możliwości ustanowienia w nich lokali wyborczych, jak i co przemawiało za ustanowieniem lokalu Obwodowej Komisji Wyborczej nr 709 w Warszawie w budynku na poziomie -1 Biblioteki Publicznej.
Rzecznika interesuje też, w jaki sposób poinformowano mieszkańców o zmianie siedziby lokalu wyborczego, oraz czy w informacji zaznaczono, że nowa siedziba nie jest dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Źródło: RPO
