Pierwszy udany przeszczep nerki w Polsce miał miejsce 26 stycznia 1966 roku w I Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Rocznica tego wydarzenia jest uznawana za Ogólnopolski Dzień Transplantologii. Transplantacja narządów jest metodą leczenia ratującą życie i zdrowie pacjentów. Stosuje się ją w przypadku schyłkowej niewydolności organów. Wykorzystywane w transplantologii narządy pochodzą głównie od dawców zmarłych. Jedynie nerki i fragmenty wątroby mogą być pobierane od dawców żywych.
Okazuje się, że w Polsce wskaźnik liczby przeszczepów nerek od żywych dawców – w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców wynosi 0,8 – i jest jednym z najniższych w Europie.
„Trzy razy częściej nerki przeszczepia się w Czechach, siedem razy częściej w Niemczech, Hiszpanii i Francji, nie wspominając o Holandii, gdzie takie operacje wykonuje się 27 razy częściej”, czytamy w raporcie NIK.
Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej na lata 2011-2021 zakładał, że w czasie jego trwania liczba przeszczepień narządów od zmarłych dawców wzrośnie o co najmniej 100 proc., a przeszczepień nerki od żywego dawcy o co najmniej 500 proc. w stosunku 2009 r.
„Do 2019 r., czyli ostatniego roku przed wybuchem epidemii, liczba przeszczepień narządów wzrosła zaledwie o 40 proc., a liczba przeszczepień nerki od żywego dawcy o 126 proc.”, informuje izba.
Jednocześnie wydłuża się czas oczekiwania na przeszczep. Pod koniec 2020 r., na krajowej liście osób oczekujących na przeszczep narządów było 1799 osób. Najwięcej oczekiwało na przeszczep nerki (1007 osób), serca (415 osób) i płuc (168 osób).
„Średni czas oczekiwania na przeszczep wynosił: w przypadku nerki – 430 dni (w trybie pilnym – 30 dni), serca – 603 dni (w trybie pilnym – 91), płuc – 225 dni (jeden dzień w trybie pilnym), a wątroby 121 dni (jeden dzień w trybie pilnym)”, dowiadujemy się z raportu.
W latach 2016-2020 pobrano łącznie od dawców zmarłych (u których stwierdzono śmierć mózgu) 7882 narządy, a przeszczepiono 7344 narządy (93 proc. pobranych). Z kolei od dawców żywych pobrano w sumie 352 narządy i tyle samo przeszczepiono. Największą liczbę, spośród ogółem pobranych narządów, stanowiły nerki – 4881 (61,9 proc.) i wątroba – 1690 (21,5 proc.).
