Najwyższa Izba Kontroli pokazuje, że w Polsce spada wyszczepialność. Jednocześnie od lat nie zmienia się kalendarz szczepień obowiązkowych. Brakuje na to 200 mln zł.
NIK podkreśla jednak, że od kilku lat obserwujemy niebezpieczną tendencję spadku wyszczepień. Systematycznie - co roku o ok. 40 proc. - rośnie liczba dzieci nieszczepionych. W latach 2011- 2014 r. liczba osób uchylających się od poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wzrosła ponad dwukrotnie: z ok. 5 tys. do ponad 12 tys. osób.
NIK zwraca również uwagę na bezradność inspekcji sanitarnej w przypadku rodziców, którzy nie szczepią dzieci. "Działania egzekucyjne powiatowych inspektorów sanitarnych wobec opiekunów dzieci uchylających się od wykonania obowiązku szczepień ochronnych były często nieskuteczne i niewystarczające" - pisze NIK.
Do czasu zakończenia kontroli, pomimo rekomendacji Pediatrycznego Zespołu Ekspertów i Rady Sanitarno-Epidemiologicznej, minister zdrowia nie zapewnił zakupu szczepionek przeciwko pneumokokom ani szczepionek wysokoskojarzonych 5w1 dla całej populacji dzieci. Szczepionki przeciwko pneumokokom mają być refundowane od stycznia 2017 r.
Od 1 stycznia 2017 roku obowiązek finansowania zakupu szczepionek do realizacji programu szczepień obowiązkowych przejdzie z Ministerstwa Zdrowia do NFZ. Zmiana ta, w ocenie NIK, daje możliwość poszerzenia i unowocześnienia Programu Szczepień Ochronnych. Z analiz NIK wynika, że zmiana, choć kosztowna, będzie korzystna. Koszt programu szczepień ochronnych, uwzględniającego szczepienie przeciwko pneumokokom oraz szczepionkę wysoko skojarzoną 5w1 dla całej populacji dzieci byłby wyższy o 192 mln. W 2014 r. na zakup szczepionek w ramach programu szczepień ochronnych wydano 95,4 mln.
We wnioskach pokontrolnych prezes NIK zwraca uwagę na poszczerzenie kalendarza szczepień ochronnych. Minister Zdrowia zadeklarował, że wnioski NIK zostaną uwzględnione w pracach nad rozporządzeniem ws. obowiązkowych szczepień ochronnych.
NIK rekomenduje też lekarzom informowanie rodziców decydujących się na samodzielny zakup szczepionek o wymogach dot. transportu i przechowywania leków, przede wszystkim po to, aby nie dopuścić do transportu szczepionek w nieodpowiednich warunkach, co może skutkować uszkodzeniem szczepionki (i wywołać np. niepożądane odczyny poszczepienne). Liczba zgłoszonych niepożądanych odczynów poszczepiennych zwiększyła się w latach 2011-2014 ponad dwukrotnie: z 1136 do 2346 przypadków. W kategorii odczynów ciężkich liczba wahała się między 8 (2011r.) a 6 (2014r.). Zaobserwowano wzrost liczby zgłoszonych odczynów poważnych (odpowiednio z 91 do 125) i lekkich (z 1 037 do 2 215).
Konieczne jest doprecyzowanie przepisów, wskazujących sposób i termin informowania Powiatowych Inspektorów Sanitarnych o przypadkach niepożądanych odczynów poszczepiennych. Dotychczas bowiem lekarz, który stwierdzi wystąpienie odczynu ma obowiązek zgłoszenia go do Inspektorów w ciągu 24 godzin. Jednak wśród możliwych form kontaktu (m.in. pocztą elektroniczną, osobiście) jest także tradycyjna droga listowna. Dlatego zdarzało się, że informacja o potencjalnym zagrożeniu do wojewódzkich stacji Sanepidu docierała po kilku lub nawet, w skrajnych przypadkach, po kilkunastu dniach. Niezależnie od tego, iż przypadki opóźnień nie są nagminne, to jednak mając na uwadze bezpieczeństwo dzieci NIK sygnalizuje, że ten sposób przekazywania ważnych dla zdrowia i życia informacji nie może być uznany za bezpieczny.
Źródło: NIK
