Centrum Usług Medycznych (CUM) dla Uchodźców powstało w wyniku współpracy Wojskowego Instytutu Medycznego – Państwowego Instytutu Badawczego z lekarzami Sił Zbrojnych Królestwa Jordanii. Centrum jest programem pilotażowym, którego celem jest zdefiniowanie warunków w jakich powinna być prowadzona opieka medyczna wobec uciekających przed terrorem wojny na Ukrainie. CUM powstało we współpracy Wojskowego Instytutu Medycznego - PIB z lekarzami Sił Zbrojnych Królestwa Jordanii.
Misją Centrum jest objęcie opieką medyczną uchodźców docierających do naszego kraju. Zakres opieki obejmuje nie tylko bieżące potrzeby medyczne pacjentów z Ukrainy, ale również profilaktykę i ochronę przeciwepidemiczną.
– Pomysł realizacji programu badań diagnostycznych dla uchodźców z Ukrainy, – To efekt obserwacji i przemyśleń dotyczących wczesnego okresu masowej imigracji, z jaką mieliśmy do czynienia w pierwszych tygodniach agresji Rosji na Ukrainę. Skala zjawisk, jakie wówczas obserwowaliśmy, ich gwałtowność oraz chaos i poczucie niepewności spowodowane m.in. brakiem wiedzy na temat stanu zdrowia i wynikających z tego potrzeb populacji przekraczającej granicę, to najważniejsze przyczyny, które ostatecznie zainspirowały nas do rozpoczęcia prac nad wspomnianym projektem. Z dzisiejszej perspektywy widać wyraźnie, że wymagania zdrowotne imigrantów ewoluowały wraz z czasem ich pobytu w Polsce. Na początku były to potrzeby czysto opiekuńcze z dominującą w odbiorze usług pierwszą pomocą medyczną. W dalszych etapach obserwowaliśmy stabilizację oczekiwań na poziomie odpowiadającym populacji kraju gospodarza. Dlatego też doszliśmy do wniosku, że w przyszłości nasza – państwa – odpowiedź na tego rodzaju zdarzenia od początku powinna mieć charakter strukturalny, systemowy – skalowany do bieżących potrzeb. Pozwalający efektywnie angażować niezbędne zasoby, eliminować zacięcia wynikające z ograniczeń w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej, spowodowane m.in. nieadekwatną, niedostosowaną do dających przewidzieć się okoliczności, często nadmiarową, mobilizacją potencjału obszaru zdrowia i opieki – podkreśla dyrektor WIM-PIB gen. broni prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak.
Powody uruchomienia programu
Powodów jest wiele. Główny to sytuacja za naszą wschodnią granicą oraz związane z nią ryzyka i zagrożenia, ale także wyzwania, z których najważniejsze wiąże się z nasiloną migracją ludzi doświadczonych traumą wojny, w każdym – medycznym, społecznym, ekonomicznym znaczeniu tego zwrotu. Naszym celem jest, aby niezwykle szlachetne, budzące uznanie w całym świecie działania Polaków będące „odruchem serca” otrzymały wsparcie w postaci rozwiązań o charakterze systemowym. Działań gwarantujących dostarczenie opieki medycznej w stopniu i zakresie adekwatnym do bieżących potrzeb imigrantów. Ograniczających jednocześnie w drodze racjonalizacji wymagań i posiadanych możliwości konieczność angażowania dodatkowych zasobów materiałowych, kadrowych i finansowych. Zapewniających utrzymanie jakości i dostępności świadczeń opieki zdrowotnej w Polsce przy równoczesnym dążeniu do poprawy koszt-efektywności systemu zabezpieczenia medycznego wczesnego etapu masowej migracji.
Efekty realizacji programu
Po zakończeniu etapu identyfikacji potrzeb materiałowych i sprzętowych, sposobu i warunków organizacji świadczeń oraz ich finansowania, rozwiązanie zostanie upowszechnione w wybranych – spełniających ustalone podczas pilotażu wymagania jednostkach – Centrach Pomocy Medycznej. Liczba i rozmieszczenie ww. placówek na mapie kraju zostanie określona na podstawie szacunkowo zdefiniowanych potrzeb zdrowotnych uchodźców.
Korzystając z udziału w projekcie partnera zagranicznego będziemy dążyć także do umiędzynarodowienia uzyskanych wyników. Nie ulega wątpliwości, że każda wiedza, doświadczenie w dziedzinie metod i sposobów organizacji, dostosowania krajowych systemów ochrony zdrowia do sytuacji kryzysowej, jaką jest masowy napływ imigrantów z terytoriów objętych konfliktem zbrojnym, stanowi wartość dodaną zarówno dla szukających pomocy, jak i państwa gospodarza. Dlatego też zdefiniowanie priorytetowych potrzeb imigrantów określających minimalne wymagania w zakresie standardów opieki medycznej, stwarza warunki do przedstawienia propozycji ustrukturalizowanego modelu zabezpieczenia ludności, którego skala i zakres będą adekwatne do okoliczności, racjonalizując jednocześnie stopień zaangażowania i wykorzystania zasobów oraz zdolności będących w dyspozycji systemu ochrony zdrowia państwa udzielającego pomocy. W naszej ocenie wypracowane rozwiązania będą miały charakter uniwersalny, co oznacza, że z powodzeniem będą mogły być stosowane przez państwa, ale też organizacje międzynarodowe, takie jak WHO czy ONZ, aktywnie uczestniczące w przeciwdziałaniu skutkom kryzysów migracyjnych.
Źródło: WIM
