To główne wnioski płynące z raportu „Rola samoleczenia w systemie opieki zorientowanym na wartość zdrowotną”, opracowanego przez Uczelnię Łazarskiego we współpracy z PASMI „Polskim Związkiem Producentów Leków Bez Recepty”.
— We wszystkich systemach opieki zdrowotnej na świecie samoleczenie jest trendem, od którego nie ma odwrotu. Problem z niedoborem kadr medycznych jest sprawą globalną, dlatego powinno się maksymalnie rozwijać w całym cyklu życia kompetencje zdrowotne, które leżą u podstaw bezpiecznego radzeniem sobie z drobnymi dolegliwościami. Już teraz policzono, że gdyby każdy pacjent z każdą drobną dolegliwością zgłaszał się na konsultacje lekarską, to w całej UE potrzebnych byłoby dodatkowych 120 tys. lekarzy pierwszego kontaktu — mówiła dr n. ekon. Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, redaktor naukowa raportu.
Tak się, na szczęście, nie dzieje a postęp technologiczny (łatwy dostęp do profesjonalnych informacji) i rozwiązania systemowe (opieka farmaceutyczna, która w Polsce ciągle jest w sferze planów) sprawiają, że pacjentom łatwiej jest samodzielnie rozwiązywać drobne problemy zdrowotne. Jak wynika z raportu, w Europie z 1,2 mld przypadków drobnych dolegliwości rocznie pacjenci radzą sobie samodzielnie, stosując m.in. leki bez recepty. Te praktyki generują znaczne oszczędności szacowane na poziomie prawie 40 mld euro, zaś całkowite wykorzystanie tego potencjału może dodatkowo zmniejszyć liczbę wizyt u lekarzy rodzinnych o 10-25 proc., co przełożyłoby się na dodatkowe oszczędności – ok. 17 mld euro.
Jak to wygląda w Polsce? — Najnowsze dane potwierdzają, że 55 proc. drobnych dolegliwości u pacjentów w Polsce jest adresowanych w ramach ich samodzielnego dbania o zdrowie. Umożliwia to natychmiastowe podjęcie terapii, co prowadzi do zmniejszenia nasilenia objawów i skraca czas ich występowania — komentowała Ewa Jankowska, prezes Zarządu PASMI Związku Pracodawców „Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty”.
Samoleczenie jest szansą, ale musi być oparte na wiedzy i odpowiedzialności. Dlatego eksperci jak mantrę powtarzali postulaty dotyczące edukacji zdrowotnej, trwającej przez całe życie. — Wiedza dotycząca samodzielnego dbania o zdrowie powinna być dostępna dla wszystkich obywateli, niezależnie od wieku czy stanu zdrowia. Edukacja musi obejmować różne grupy wiekowe, począwszy od przedszkola aż po wiek senioralny. Zaangażowane w prace powinny być zarówno środowiska naukowe, pacjenckie, jak i branża, która ma doświadczenie w skutecznym edukowaniu pacjentów — stwierdziła prof. Iwona Kowalska-Bobko, dyrektor Instytutu Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum, współautorka raportu.
Prof. Agnieszka Mastalerz-Migas, konsultant krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej również podkreślała, że samoleczenie jest szansą, ale zwracała też uwagę, że nie można tracić z oczu jego ciemnej strony, czyli prób „zaleczania” dostępnymi bez konsultacji z lekarzem środkami dolegliwości, które w istocie są objawami poważnych problemów zdrowotnych.
