16 kwietnia przypada Światowy Dzień Głosu. Dźwięki są jednym z ważniejszych źródeł informacji o otaczającym nas świecie i pozwalają nam na sprawną komunikację z otoczeniem. Zaburzenia głosu mają negatywny wpływ na wiele obszarów aktywności człowieka, powodują określone konsekwencje psychiczne, społeczne, zawodowe i znacząco oddziaływają na jakość naszego życia. Podczas pandemii Covid-19 nasze struny głosowe są w szczególności obciążone poprzez częste noszenie masek. Możemy odczuwać drapanie w gardle, a głos coraz częściej się załamuje.
Tegoroczny Światowy Dzień Głosu odbywa się pod hasłem „Jeden świat, wiele głosów”, wszyscy - młodzi i starsi - są zachęcani do oceny stanu swojego głosu i podjęcia działań w celu poprawy lub utrzymania dobrych nawyków głosowych.
- Głos ma kluczowe znaczenie dla rozwoju ludzkości opartej na wymianie informacji, umożliwia i wspiera funkcjonowanie współczesnego społeczeństwa bazującego przede wszystkim na komunikacji – mówi prof. Henryk Skarżyński, otolaryngolog, audiolog i foniatra, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu.
Istnieje wiele czynników, które mogą powodować zaburzenia w emisji głosu i zmieniać jego brzmienie. Długotrwałe przeciążenie krtani, niewłaściwe posługiwanie się głosem oraz mówienie w hałaśliwym otoczeniu może się do tego przyczynić. Szczególnie narażone są osoby, które zawodowo posługują się głosem i w pracy muszą dużo mówić.
- Aby prawidłowo dbać o struny głosowe musimy je odpowiednio nawilżać. Klimatyzacja, kaloryfery, ale również maseczki, które z jednej strony nas chronią i powinniśmy je nosić, z drugiej strony powodują, że jest nam trudniej nawilżyć nasze drogi oddechowe. Dlatego, szczególnie w okresie pandemii, powinniśmy przede wszystkim jak najczęściej pić wodę (ale w małych ilościach), wolno przełknąć ślinę, starać się kasłać po cichu oraz stosować inhalację - szczególnie u dzieci. Osoby, które pracują głosem, tak jak nauczyciele lub pracują w trudnych warunkach np. w kopalniach, hutach, różnego rodzaju zakładach przemysłowych, powinny też częściej kontrolować się u lekarza – mówi prof. Piotr H. Skarżyński ze Światowego Centrum Słuchu.
Utrata głosu, zmiana jego barwy na niski lub zachrypnięty określana jest jako dysfonia. Problemy z głosem takie jak: chrypa, zmiana barwy mogą być objawem wielu schorzeń. Zwykle obejmują one ból lub dyskomfort podczas mówienia lub trudności w kontrolowaniu tonu, głośności i jakości głosu. Zazwyczaj przyczyną zmiany brzmienia mowy są infekcje dróg oddechowych lub nadużywanie głosu.
- Podstawowym symptomem, który budzi nasz niepokój jest chrypka, która pojawia się lub nasila, czasami może to być zróżnicowanie natężenia głosu. Jeśli taki stan długo nie ustępuje, odczuwamy ból w obrębie górnych dróg oddechowych czy w obrębie krtani, gorzej nam się oddycha, mamy kaszel, do gardła spływa wydzielina – należy to skonsultować z lekarzem specjalistą. W szczególności dotyczy to osób, które są bardziej narażone np. osoby, które palą papierosy, często mają zgagę lub infekcję górnych dróg oddechowych – podkreśla prof. Piotr H. Skarżyński.
Istnieje wiele możliwości leczenia zaburzeń głosu. Często leczenie wymaga lat pracy i łączenia metod psychoterapeutycznych z farmakologią czy też operacyjną. Bardzo ważnym elementem terapii zaburzeń głosu jest również rehabilitacja.
PORADY
Jak dbać o głos?
• Pamiętaj o “miękkim” zapoczątkowaniu zdania.
• Nie podwyższaj głosu, mów w swoim rejestrze.
• Pamiętaj o przerwach na oddech, nie staraj się wszystkiego powiedzieć na jednym wydechu.
• Pamiętaj, żeby nie mówić na wdechu, a jedynie na wydechu.
• Robiąc głębsze oddechy, uruchom przeponę – naucz się prawidłowej techniki oddechowej.
• Podczas mówienia wykorzystuj swoje mięśnie artykulacyjne, otwieraj usta, nie mów z zaciśniętymi wargami.
• Dbaj, aby mięśnie ramion, szyi, krtani, klatki piersiowej były rozluźnione, a nie napięte.
• Zrób sobie małą rozgrzewkę mięśni przed dłuższą rozmową (np. mruczenie).
O czym warto pamiętać?
• Nawykowy kaszel może uszkadzać fałdy głosowe. Zamiast kasłać spróbuj:
1. wolno przełknąć ślinę,
2. popijać wodę,
3. kasłać po cichu.
• Nawadnianie organizmu. Odwodnienie organizmu ma bardzo niekorzystny wpływ również na głos.
1. Pij przynajmniej 8 szklanek napojów bezkofeinowych, bezalkoholowych i niegazowanych dziennie. Jeśli nie czujesz pragnienia, pij “z rozsądku”. Popijaj wodę podczas mówienia.
2. Utrzymuj odpowiednią wilgotność powietrza. Stosuj nawilżacze powietrza w pomieszczeniu, w którym śpisz, przebywasz i mówisz.
Osoby, które dużo mówią powinny pić wodę, nie tylko dlatego żeby nawilżała błony śluzowe, co jest oczywiście bardzo istotne, ale również ze względu na odruch połykania, który powoduje fizjologiczne obniżenie krtani i poprawia napięcie mięśniowe w obrębie szyi.
• Staraj się: nie pochrząkiwać i pokasływać, nie mówić zbyt szybko, nie nabierać płytko oddechu, nie mówić monotonnym głosem lub tonem zbyt agresywnym, unikać wtrąceń (np. “eee…”)
Pewne nawyki mogą być szkodliwe dla Twojego głosu. Są to np.:
• twardy atak głosowy (zaczynanie wypowiedzi w sposób gwałtowny, z napięciem),
• mówienie z użyciem nienaturalnej wysokości głosu (np. niższym głosem),
• mówienie zbyt podwyższonym głosem,
• mówienie na “resztkach powietrza”,
• napinanie mięśni szyi, górnej części klatki piersiowej lub ramion,
• mówienie podczas wykonywania intensywnych ćwiczeń fizycznych.
Pozwól odpocząć twojemu głosowi, gdy jest zmęczony lub gdy masz infekcję. Jeśli masz chrypkę podczas infekcji, staraj się oszczędzać głos, ale unikaj szeptania. Jest to niekorzystne dla Twojej krtani. Zamiast tego staraj się mówić cichym, ale dźwięcznym głosem.
Źródło: mat. prasowe
