Sytuacja medycyny paliatywnej w Polsce jest dramatyczna

- Pakiet onkologiczny, wprowadzony w styczniu br. nie uwzględnił opieki paliatywnej i hospicyjnej, tymczasem liczba potrzebujących rośnie – alarmuje Obywatelskie Porozumienie na rzecz Medycyny Paliatywnej.

Podstawowym prawem człowieka jest prawo do godnego życia i umierania. Niestety sytuacja medycyny paliatywnej w Polsce jest dramatyczna.

Odpowiedzią na ten stan rzeczy jest nowo powołane Obywatelskie Porozumienie na rzecz Medycyny Paliatywnej. Konferencja inaugurująca działalność Porozumienia odbyła się 17 kwietnia w Warszawie.
Brak dostępu do dostarczonej w odpowiednim czasie właściwej opieki, w tym do leczenia bólu dla pacjentów, którzy tego potrzebują, stanowi złamanie praw człowieka oraz praw pacjenta. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy, obserwuje się stały rozwój opieki paliatywnej. Nadal jednak istnieje szereg nierozwiązanych do tej pory problemów, obniżających jakość opieki nad nieuleczalnie chorymi. Pakiet onkologiczny, wprowadzony w styczniu br. nie uwzględnił opieki paliatywnej i hospicyjnej, tymczasem liczba potrzebujących rośnie. W perspektywie zachodzących zmian demograficznych (starzenie się społeczeństwa) i epidemiologicznych (wzrost liczby zachorowań na nowotwory i inne, źle rokujące, ciężkie choroby, niepoddające się leczeniu przyczynowemu) liczba osób potrzebujących opieki paliatywnej będzie gwałtownie rosnąć.

Świadczenia związane z medycyną paliatywną są w Polsce na liście gwarantowanych, jednak dr Aleksandra Ciałkowska-Rysz, kierująca oddziałem medycyny paliatywnej szpitala klinicznego im. WAM w Łodzi, zwróciła uwagę na różnorodność dostępu do opieki paliatywnej i hospicyjnej w poszczególnych województwach – w niektórych jest ona dostępna "od ręki", w innych trzeba na nią czekać nawet 3 miesiące.

Niemal 90% pacjentów umierających z powodu choroby nowotworowej miało styczność z opieką paliatywną. Nie oznacza to jednak, że wszyscy otrzymali formę opieki paliatywnej odpowiednią do swojego stadium choroby  i we właściwym czasie, ponieważ średni czas opieki domowej wynosi około 30 dni, a to oznacza zbyt późne zgłaszanie się lub zbyt długie oczekiwanie na objęcie należną opieką. Środki finansowe przeznaczane w Polsce na leczenie objawowe i opiekę nad pacjentem w zaawansowanym okresie choroby nowotworowej, pozostającego tylko pod opieką lekarza medycyny paliatywnej, są wielokrotnie niższe w porównaniu do nakładów finansowych przewidzianych na terapię onkologiczną. Hospitalizacja na oddziale onkologicznym czy internistycznym jest wyceniana przez NFZ wyżej niż pobyt na oddziale medycyny paliatywnej, co według dra Tomasza Dzierżanowskiego z pracowni medycyny paliatywnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi stygmatyzuje, a nawet dyskryminuje dużą grupę chorych.

W kwestii wyceny głos zabrał również dr Maciej Sokołowski z Porozumienia Hospicjów Dolnośląskich. Podkreślił on, że wycena świadczeń z zakresu opieki paliatywnej nie zmieniła się od 2009 r. Ministerstwo Zdrowia zdecydowało, że w tym roku ponownie będą one wycenione przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, jednak nowa wycena obowiązywać będzie najwcześniej wraz z początkiem 2017 r. "NFZ nie limituje przychodzenia na świat, nie limituje porodów, niech więc nie limituje też umierania" – zaapelował dr Sokołowski.

W odpowiedzi na powyższą sytuację oraz w celu jej poprawy powstało Obywatelskie Porozumienie na rzecz Medycyny Paliatywnej. OPMP zostało założone z inicjatywy Jacka Gugulskiego – prezesa SPBS oraz dr Aleksandry Ciałkowskiej Rysz – byłej konsultant krajowej w dziedzinie medycyny paliatywnej, która jest opiekunem merytorycznym wspomnianej inicjatywy. Misją porozumienia jest zapewnienie wszystkim chorym godnego życia i umierania w myśl praw człowieka gwarantowanych konstytucją. OPMP będzie koncentrować się na pomocy pacjentom cierpiącym z powodu postępujących, ograniczających życie, nieuleczalnych chorób jak również na proponowaniu rozwiązań prawnych i systemowych w tym zakresie. Inicjatywę poparło już dziś wiele organizacji oraz osób. Zdaniem ekspertów konieczne jest opracowanie i wdrożenie Narodowego Planu na rzecz Medycyny Paliatywnej w Polsce, gdyż tylko w ten sposób można zapewnić nieuleczalnie chorym godną opiekę w ostatnim etapie życia.

Źródło: materiały prasowe