Pierwszym krokiem w stronę rozpoczęcia publicznej debaty na temat terapii komórkowych jest ekspercka debata, która odbędzie się dziś, 7 października w Warszawie. W debacie wezmą udział:
- prof. dr hab. Krzysztof Kałwak z Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu;
- prof. zw. dr hab. n. med. Marcin Mycko z Kliniki Neurologii Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie;
- dr hab. n. med. Magdalena Chrościńska-Krawczyk z Kliniki Neurologii Dziecięcej Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Lublinie;
- prof. dr hab. Ewa Zuba-Surma z Pracowni Biotechnologii Komórek Macierzystych w Małopolskim Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
- Stanisław Maćkowiak, prezes Federacji Pacjentów Polskich.
Transmisja z debaty inauguracyjnej kampanię jest dostępna TUTAJ
Na stronie internetowej www.mockomorek.pl znajduje się Poradnik Pacjenta, a także wskazówki dotyczące cech, jakie powinna mieć terapia komórkami mezenchymalnymi. Dlaczego to tak istotne? Ponieważ zdarza się, że pacjentom są oferowane nieuregulowane prawem terapie komórkowe, które nie mają odpowiedniego uzasadnienia merytorycznego czy klinicznego, co sprzyja budowaniu złudnych nadziei dotyczących terapii komórkowych.
Podczas wymiany myśli pomiędzy ekspertami debaty poruszane będą m.in. wątki możliwości i ograniczeń terapii komórkowych, kwestie naukowe, etyczne i prawne dotyczące medycznego eksperymentu leczniczego (MEL), kwestie dotyczące turystyki komórkowej, również z perspektywy pacjenta, czy zasadność stosowania eksperymentalnych terapii komórkowych w nieuleczalnych chorobach.
- Podjęcie publicznej debaty, a wraz z nią rozpoczęcie działań mających na celu szerzenie wiedzy wśród szerokiej społeczności jest bardzo ważne, zwłaszcza z perspektywy pacjenta. - mówi Stanisław Maćkowiak, prezes Federacji Pacjentów Polskich - Należy pamiętać, że pacjent, aby mógł podjąć decyzję o skorzystaniu z tego rodzaju ścieżki leczenia, potrzebuje rzetelnych i jasnych informacji o przebiegu terapii, korzyściach, ale i ograniczeniach z nią związanych. Ponadto ważne jest, aby pacjent był świadomy swoich praw i aktywnie uczestniczył w procesie leczenia.
Wybierajmy Potwierdzone Terapie Komórkowe, czyli jakie?
W kwietniu bieżącego roku Komitet ds. Terapii Zaawansowanych (CAT) działający przy Europejskiej Agencji Leków (EMA) opublikował stanowisko dotyczące stosowania niepotwierdzonych terapii komórkowych, które jest odpowiedzią na nieuprawnione promowanie przez niektóre podmioty terapii komórkowych. EMA zwraca uwagę na sytuację, w której niektóre podmioty, głównie z zagranicy, oferują nieuregulowane prawem terapie komórkowe bez odpowiedniego uzasadnienia merytorycznego i klinicznego, co sprzyja budowaniu złudnych nadziei dotyczących terapii komórkowych. EMA ostrzega również, iż stosowanie niesprawdzonych i nieregulowanych terapii komórkowych może stanowić poważne zagrożenie dla pacjentów, przynosząc im niewielkie korzyści lecznicze lub ich brak.
Głównym problemem, oprócz nieuczciwej praktyki, jest trudność w precyzyjnym określeniu tego co jest „terapią komórkami macierzystymi”. Dlaczego? W uproszczeniu trudności wynikają z faktu, że w terminie „terapii komórkowych” mieści się stosowanie preparatów zawierających wyłącznie lub w bardzo wysokim stopniu komórki mezenchymalne - MSC (nawet 95% i więcej), które wytwarzane są w certyfikowanym laboratorium przez wiele tygodni i kontrolowane pod względem jakości oraz czystości preparatu. Z drugiej strony również „terapią komórkową” można nazwać mieszaninę różnego rodzaju komórek, zupełnie nie mających związku z komórkami macierzystymi, która została wyprodukowana „przyłóżkowo” na zasadzie ekstrakcji i odwirowania, a do tego jest podawana bez jakichkolwiek badań jakości produktu. Są również ośrodki, które nawet nie określają rodzaju i ilości komórek macierzystych w produkcie, a więc produkt leczniczy stosowany w „terapii komórkowej” może zawierać jedynie 10% komórek macierzystych lub nawet nie zawierać ich wcale.
To właśnie na środowisku naukowym i medycznym spoczywa ciężar szerzenia rzetelnych informacji i budowania świadomości wśród pacjentów.
W ramach kampanii „Moc Komórek - Wybierajmy Potwierdzone Terapie Komórkowe” pacjenci otrzymają „narzędzia” w formie informacji opracowanych przez specjalistów, dzięki którym samodzielnie będą mogli ocenić, czy oferowana terapia komórkowa jest terapią niepotwierdzoną, przed którą ostrzega Europejska Agencja Leków, czy Potwierdzoną Terapią Komórkową posiadającą wszystkie cechy terapii komórkowej, w której wykorzystywane są komórki MSC, klasyfikowane jako produkt leczniczy terapii zaawansowanej.
Na potrzeby edukacyjne kampanii „Moc Komórek” powstała nazwa własna - Potwierdzona Terapia Komórkowa - która jest wykorzystywana w tytule kampanii, aby podkreślić różnice pomiędzy terapiami dobrze scharakteryzowanymi komórkami macierzystymi (np. MSC) a „terapiami komórkowymi”, w których zawartość komórek macierzystych jest wątpliwa. Nazwa własna „Potwierdzona Terapia Komórkowa” rozumiana jest jako leczenie eksperymentalne (medyczny eksperyment leczniczy, MEL) określone przez The National Stem Cell Foundation of Australia, która publikując The Australian Stem Cell Handbook podzieliła leczenie komórkami macierzystymi na dwie kategorie:
• leczenie eksperymentalne (experimental stem cell treatments),
• niepotwierdzone (unproven stem cell treatments)
Organizatorem jest Instytut Komunikacji Zdrowotnej. Patronat honorowy nad kampanią objęła Federacja Pacjentów Polskich.
Patronat honorowy nad kampanią objęła Federacja Pacjentów Polskich, partnerami są: Instytut Terapii Komórkowych, RegenMed, CM Klara, Life Institute oraz Polski Bank Komórek Macierzystych. Patronem medialnym jest Medexpress.
