Z inicjatywy prezesa UOKiK w 2023 wprowadzono nowe przepisy, które miały na celu zwiększenie ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami podczas sprzedaży bezpośredniej. Zmiany były niezbędne, ponieważ wiele firm, organizujących prezentacje produktów poza swoimi siedzibami, kierowało swoje działania głównie do osób starszych, często wprowadzając ich w błąd.
– Na nieuczciwe praktyki podczas sprzedaży na prezentacjach szczególnie narażone są osoby starsze. Nieuczciwi handlowcy często wykorzystują ich problemy zdrowotne. Seniorzy zapraszani są na spotkania pod fałszywym pretekstem, np. darmowych badań wzroku czy płuc. Tak było w przypadku firm, wobec których prowadziliśmy postępowania w ostatnim czasie. Większość umów jest zawierana z konsumentami powyżej 60. roku życia - mówi prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Osoby starsze są szczególnie podatne na manipulacje ze względu na swoje problemy zdrowotne oraz brak wiedzy na temat aktualnych przepisów prawnych. Wiele z tych osób było zapraszanych na prezentacje pod pretekstem darmowych badań zdrowotnych, takich jak badania wzroku czy płuc, które miały na celu jedynie przyciągnięcie ich na pokaz. Na miejscu, uczestnicy byli zachęcani do zakupu oferowanych produktów, często pod presją lub z fałszywymi obietnicami dotyczącymi korzystnych warunków finansowych.
Przepisy chroniące konsumentów
Od stycznia 2023 roku obowiązują nowe przepisy, które zakazują firmom organizującym pokazy handlowe przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy oraz zawierania umów dotyczących usług finansowych, takich jak kredyty konsumenckie, podczas pokazów. Nowe regulacje mają na celu ochronę konsumentów, zwłaszcza tych, którzy mogli być zmanipulowani do podjęcia decyzji o zakupie w niekorzystnych dla nich warunkach.
Kary dla nieuczciwych firm
W wyniku przeprowadzonych kontroli, prezes UOKiK złożył zawiadomienia do prokuratury w sprawie ośmiu firm, których praktyki budziły poważne wątpliwości. Trzy z tych firm zostały już ukarane grzywnami o łącznej wartości ponad 3,6 mln zł, a ich zarządy również poniosły konsekwencje finansowe za utrudnianie kontroli.
Szczególnie surowe kary dotknęły firmę, która zapraszała konsumentów na rzekome badania zdrowotne, a w rzeczywistości organizowała pokaz handlowy. Firma ta została ukarana kwotą ponad 1,8 mln zł, a jej prezes dodatkowo 325 tys. zł.
Wnioski dla konsumentów
Działania UOKiK pokazują, jak ważne jest zachowanie ostrożności podczas uczestnictwa w pokazach handlowych, zwłaszcza dla osób starszych. Przepisy wprowadzone w 2023 roku mają na celu ochronę konsumentów przed nieuczciwymi praktykami, jednak najważniejszym krokiem jest świadomość i informacja.
Konsumenci, zwłaszcza seniorzy, powinni pamiętać, że mają prawo do odstąpienia od umowy zawartej podczas pokazu handlowego w ciągu 14 dni, a w przypadku umów zawieranych podczas wycieczek lub nieumówionych wizyt – do 30 dni. Ważne jest również, aby unikać podpisywania umów kredytowych pod presją, zwłaszcza w sytuacjach, gdy są one oferowane jako jedyny sposób na sfinansowanie zakupu promocyjnego.
Źródło: UOKiK
