Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Krzywoń, przedstawił Rzecznikowi Praw Pacjenta Bartłomiejowi Chmielowcowi, zestawienie najważniejszych działaniach RPO w 2024 roku w zakresie systemu ochrony zdrowia i praw pacjentów. W raporcie zwrócono uwagę na kluczowe problemy, takie jak dostęp do leków, sytuacja osób starszych w systemie ochrony zdrowia, prawa kobiet ciężarnych oraz wyzwania związane z chorobami rzadkimi.
Działania RPO w 2024 roku koncentrowały się na poprawie dostępności leczenia, prawach pacjentów oraz systemowych zmianach w ochronie zdrowia. Raport wskazuje na konieczność dalszych prac nad reformą systemu opieki zdrowotnej, szczególnie w obszarze refundacji leków, praw pacjentów i opieki nad osobami starszymi.
Dostęp do leków i ich refundacji
- Wykaz leków krytycznych i bezpieczeństwo lekowe
RPO apelował o stworzenie listy leków krytycznych, aby zagwarantować ich dostępność w sytuacjach kryzysowych. W odpowiedzi Ministerstwo Zdrowia opublikowało pierwszą w Polsce Krajową Listę Leków Krytycznych, obejmującą 301 substancji czynnych. - Darmowe leki dla dzieci i seniorów
RPO interweniował w sprawie problemów lekarzy specjalistów (przyjmujących prywatnie) z wystawianiem recept na darmowe leki dla osób powyżej 65. oraz do 18. roku życia, co utrudniało dostęp do leczenia. - Brak finansowania leków na mukowiscydozę
Rzecznik zwrócił uwagę na brak finansowania leków Kaftrio i Kalydeco w ramach RDTL dla pacjentów z mukowiscydozą. - Brak w aptekach leku Flutide Nasal
RPO wyraził zaniepokojenie brakiem dostępności tego leku stosowanego przy polipach nosa, co może skutkować koniecznością pilnych operacji u wielu pacjentów.
Farmaceutyczna recepta na tabletki "dzień po"
RPO zgłosił uwagi do projektu rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia, wskazując, że zasady wystawiania recept mogą być zmienione jedynie ustawą. Nowe regulacje dawałyby farmaceutom większe uprawnienia niż lekarzom w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych małoletnim pacjentkom.
Dostęp do leczenia nowotworów
RPO interweniował w sprawie braku refundacji leków Zejula i Lynparza na raka jajnika w trybie ratunkowym.
Prawa pacjentów na oddziałach niepsychiatrycznych
Zwrócono uwagę na brak regulacji dotyczących stosowania środków przymusu bezpośredniego wobec pacjentów onkologicznych czy po operacjach.
Choroby rzadkie
- Plan dla Chorób Rzadkich
Po wielokrotnych apelach RPO Rada Ministrów przyjęła Plan dla Chorób Rzadkich na lata 2024-2025. - Brak dostępu do leczenia achondroplazji
Rodzice skarżyli się na brak możliwości leczenia dzieci z achondroplazją lekiem Voxzogo w ramach RDTL.
Opieka okołoporodowa
RPO zwrócił uwagę na nieprzestrzeganie praw kobiet ciężarnych i rodzących, m.in. brak swobody ruchu w porodzie, przerywany kontakt "skóra do skóry" czy niewystarczające wsparcie laktacyjne.
Sytuacja osób starszych
- Brak kompleksowej opieki dla seniorów
Osoby starsze mają trudny dostęp do rehabilitacji, badań laboratoryjnych w domu, transportu medycznego oraz opieki pielęgniarskiej. - Brak placówek dla osób bezdomnych po hospitalizacji
Nie ma systemowych rozwiązań dla osób w kryzysie bezdomności, które wymagają rekonwalescencji po leczeniu szpitalnym.
Zawody medyczne
- Problemy z dotarciem na egzamin LEK
Osoby z terenów objętych powodzią miały trudności z dotarciem na Lekarski Egzamin Końcowy. Obecne przepisy nie przewidują możliwości zmiany terminu z powodu sytuacji losowych. - Braki kadrowe w DPS
Rzecznik podkreślał problemy związane z brakami personelu pielęgniarskiego w Domach Pomocy Społecznej.
Dostępność i jakość świadczeń
- Długie kolejki do lekarzy specjalistów
Pacjenci zgłaszali problem długiego oczekiwania na wizyty u specjalistów, szczególnie w zakresie rehabilitacji. - Brak możliwości finansowania pobytu rodziców dzieci w sanatorium
RPO apelował o dofinansowanie kosztów pobytu rodziców w sanatoriach, aby uniknąć sytuacji, w której dzieci rezygnują z leczenia z powodu wysokich kosztów zakwaterowania opiekuna.
Źródło: RPO
