Testy genetyczne MediPAN
Pierwszy polski test na koronawirusa został opracowany przez naukowców z Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Już marcu, tuż po zidentyfikowaniu pierwszego przypadku zakażenia w Polsce badacze z Instytutu powołali tak zwaną „Wirusową Grupę Wsparcia”. Zespół złożony z około 60 ochotników na początku wspomagał Wojewódzką Stacje Sanitarno-Epidemiologiczną w przeprowadzaniu masowych testów. Szybko podjęli się także innego, wymagającego zadania- zaprojektowali własny test RT-PCR do detekcji SARS-CoV-2. W kwietniu Instytut otrzymał blisko 15 mln dofinansowania od Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w celu kontynuowania badań. Wsparcia finansowego w wysokości 100 tys. udzielił także Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Dzięki otrzymanym środkom po Świętach Wielkanocnych rozpoczęła się produkcja 150 tys. zestawów do testów na zamówienie rządowe. W maju 2020 naukowcy z ICHB PAN opracowali test II generacji – MediPAN-2G COVID. Oba testy, MediPAN-1G COVID oraz MediPAN-2G COVID, powstały i zostały wdrożone do produkcji we współpracy z firmami: Medicofarma S.A., Future Synthesis Sp. z o.o. oraz A&A Biotechnology. Udział polskich przedsiębiorstw i brak konieczności sprowadzania odczynników z zagranicy spowodował, że cena opracowanego zestawu do testowania wynosiła ok. 1/8 ceny innych dostępnych na rynku testów. Oba testy uzyskały akceptację Państwowego Zakładu Higieny, ale wynik testu dwugenowego został uznany za bardziej wiarygodny, ponieważ wykrycie RNA wirusa jest w nim potwierdzone w dwóch osobnych reakcjach. Za swoja pracę naukowcy otrzymali szczególne wyróżnienie. W czerwcu 2020 r. Prezydent RP nadał prof. Markowi Figlerowiczowi Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, prof. Marcinowi K. Chmielewskiemu, prof. Maciejowi Figlowi, prof. Agnieszce Fiszer, dr Luizie Handschuh i prof. Katarzynie Rolle – Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski, a 50 pozostałym członkom WGW – Krzyże Zasługi. Badacze nie zwolnili tempa i w listopadzie do produkcji trafił kolejny test, IV generacji. Test MediPAN-2G+ FAST COVID charakteryzuje się szczególną szybkością (czas reakcji wynosi około 1h), wysoką czułością wykrywania wirusa (>99%) i specyficznością (test wykrywa oba geny specyficzne dla SARS-CoV-2, co stanowi przewagę nad testami, w których jednym z wykrywanych genów jest gen przesiewowy, charakterystyczny dla całej rodziny koronawirusów). We wprowadzeniu testu na rynek uczestniczyła firma Polpharma.
Najnowszym produktem Wirusowej Grupy Wsparcia jest stworzony w grudniu test różnicujący COVID-19 i grypę - MediPAN-COVID+Flu. Test był konsultowany z ekspertami Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny na każdym etapie tworzenia. Pomimo pojawiających się mutacji test jest w stanie wykryć wirusa grypy A i B, grypę pandemiczną, ale, co bardzo ważne, także różne warianty genetyczne wirusa SARS-CoV-2, w tym opisany niedawno wariant VUI‑202012/01 znany jako mutacja brytyjska.
Test genetyczny RT-LAMP Duo Kit firmy Genomtec
Genomtec to spółka technologiczna powstała w 2016 r. we Wrocławiu. Zajmuje się przede produkcją i dystrybucją mobilnych urządzeń do diagnostyki molekularnej. W listopadzie Genomtec poinformował o opracowaniu nowego dwugenowego testu. Innowacyjność tego testu polega na tym, że opiera się na technologii RT-LAMP, która jest znacznie szybsza od standardowo przeprowadzanych testów RT-PCR. Zgodnie z zapewnieniami producenta wynik jest dostępny w zaledwie kilkanaście minut. Testy są kompatybilne z urządzeniami już posiadanymi przez laboratoria. RT-LAMP Duo Kit jest w stanie wykryć wszystkie nowe szczepy SARS-CoV-2 w tym brytyjski, afrykański oraz nowo odkryty brazylijski.
Test genetyczny Centrum Badań DNA
Szybką technikę RT-LAMP wykorzystało także inne polskie przedsiębiorstwo do opracowania swojego testu. Centrum Badań DNA jest firmą biotechnologiczną, założoną na terenie Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego w 2006r. przez dwóch naukowców Polskiej Akademii Nauk. Świadczy usługi usług z zakresu diagnostyki medycznej i mikrobiologicznej. Do ich specjalności należy badanie predyspozycji do chorób genetycznych oraz identyfikacja pokrewieństwa. Najpierw w maju poinformowali o stworzeniu pierwszego na świecie testu, który miałby wykrywać cechy genetyczne mogące świadczyć o zaburzeniach odporności, a co za tym idzie zwiększoną podatnością na zachorowanie lub ciężki przebieg COVID-19. We wrześniu pojawiły się doniesienia o opracowaniu własnego testu wykrywającego SARS-CoV-2. Test jest wykonywany z wykorzystaniem smartfona, który podłączony jest do przenośnego urządzenia, umożliwiającego podgrzanie próbki w próbówce do 65 stopni Celsjusza co umożliwi szybkie przeprowadzenie reakcji detekcji koronawirusa w miejscu wykonania testu. Jak mówi sam producent jest to nowatorskie rozwiązanie, które mogłoby badać na przykład podróżnych na lotniskach, czy sportowców na stadionach.
Lek firmy Biomed-Lublin: immunoglobulina anty-SARS-CoV-2
Od początku pandemii osocze ozdrowieńców było rekomendowane jako jedna z opcji leczenia ciężkich przypadków COVID-19. Spółka Biomed Lublin S.A. postanowiła wykorzystać ochronne działanie przeciwciał i wytworzyć lek- immunoglobulinę anty-SARS-CoV-2, powstałą z frakcjonowania osocza ozdrowieńców. Wyższość tak wytworzonej immunoglobuliny nad osoczem polega na tym, że można ją podać każdemu, niezależnie od grupy krwi, ma określoną dawkę przeciwciał oraz jest oczyszczona z innych składników, które zawiera osocze. We wrześniu spółka zakomunikowała zakończenie produkcji pierwszej partii immunoglobuliny. W grudniu Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych wydał zgodę na rozpoczęcie badań klinicznych. Wykorzystano do tego 150 litrów osocza zebranego przez siedem Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa W badaniach bierze udział Szpitala Kliniczny nr 1 w Lublinie, Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie oraz ośrodki w Białymstoku, Bytomiu, Bydgoszczy i w Rzeszowie. Na realizację projektu Agencja Badań Medycznych przyznała grant w wysokości 5 mln zł. Badania mają potrwać jeszcze kilka miesięcy, w których ustalona zostanie skuteczność terapii i określona zostanie odpowiednia terapeutyczna dawka.
