W 2025 r. sektor tzw. mHealth – czyli mobilnej medycyny – wg Statista ma osiągnąć na świecie wartość 189 mld dol. To ponad 750 mld zł, czyli o 70 mld więcej niż planowane w tym roku przychody skarbu naszego państwa. Z tej kwoty mobilne aplikacje w 2025 r. mają osiągnąć wartości 11 mld dol. – ok. 44 mld zł, to ok. ¼ całego budżetu NFZ na 2024 r. Medyczne apki są masowo stosowane nie tylko przez pacjentów do kontroli swojego stanu zdrowia, stawiania wstępnych diagnoz czy też wizyt u lekarzy/ specjalistów. Chętnie i masowo korzystają z nich lekarze, pielęgniarki i inni specjaliści medycyny. Właściwie to już trudno się bez narzędzi w apkach obejść. Według Epocrates aż 90 proc. lekarzy stosuje w telefonach aplikacje z informacjami nt. leków. A to przecież tylko jeden z obszarów działania aplikacji dla profesjonalistów. W 2019 r. sondaż SOTI przeprowadzony wśród pacjentów wykazał, że aż 75 proc. z nich uważa, iż lekarze stosujący w praktyce aplikacje działają lepiej i szybciej. Aż 57 proc. woli nawet komunikować się z lekarzem poprzez takie aplikacje. Dwa lata później ponad 90 proc. lekarzy przyznawało, że używa w pracy z pacjentami aplikacji medycznych dla profesjonalistów. Według danych Manhattan Research’s Taking the Pulse® z 2023 r. ponad 30 proc. lekarzy zaleca swoim pacjentom stosowanie aplikacji, a prawie połowa – 47 proc. stosuje apki na smartfonach czy tabletach, by pokazywać pacjentom ich sytuację, schematy terapii czy zabiegu.
Te apki dla medyków generalnie dzielą się na:
- stosowane indywidualnie, najczęściej w smartfonach, tabletach;
- stosowane w sieciach szpitali, klinik, ośrodków medycznych.
Te ostatnie bywają dodatkowo dostosowane do potrzeb danej placówki.
Aplikacje medyczne dla nieprofesjonalistów są jeszcze popularniejsze. W USA ponad 1/3 dorosłych używa na co dzień takich, by kontrolować swoje zdrowie, sprawdzać je lub wspierać poprzez programy dla pacjentów/chorych czy dbających o profilaktykę.
W 2021 r. już szacowano, że na rynku działa aż… 350 tys. apek (sic!) dla przeciętnego odbiorcy, które dotyczą zdrowia, aktywności i kondycji. Trudno zweryfikować, czy to naprawdę aż tak duże liczby, ale tylko w App Store jest obecnie 45,5 tys. apek dotyczących zdrowia/ medycyny. To na tyle powszechny produkt, że w internecie można znaleźć poradniki, jak budować / tworzyć takie apki dla lekarzy. Jeden z takich poradników bardzo dokładnie wylicza, ile czasu zajmie praca jakich specjalistów/ programistów – średnio jej stworzenie zajmuje 1300 godzin. Razem z dodatkowymi zajęciami, koszt wytworzenia przeciętnej aplikacji to 63,2 tys. dol. – wylicza Anna Korotkova – architekt końcowy takich aplikacji na stronie SPDLoad.com w materiale ze stycznia br. Wątpliwe, by którakolwiek z poniżej opisanych aplikacji powstawała tak niskim kosztem.
Przejrzeliśmy – dosłownie – dziesiątki rankingów aplikacji medycznych dla lekarzy. Czytaliśmy też artykuły naukowe badające ten temat oraz recenzje pogłębione opisywanych apek. Na podstawie tego stworzyliśmy poniższą listę – to te aplikacje, które najczęściej są wskazywane jako najlepsze, najciekawsze, najistotniejsze. Wiele z nich wręcz trudno pominąć, gdy mowa o apkach dla lekarzy na świecie – są tak popularne lub przydatne. Niektóre z nich nie są dostępne w polskich sklepach Googla czy Apple. Praktycznie wszystkie są anglojęzyczne, a nie niektóre dla szerszego grona odbiorców. Jedna z nich dostępna jest już w ponad 100 językach. Choć i tak, jeśli chce się korzystać z najnowszych zdobyczy i wiadomości w dziedzinie medycyny, w aplikacjach, to angielski wydaje się trudną obecnie do uniknięcia podstawą.
Medscape News – trudno pominąć najpopularniejszą w USA apkę wśród lekarzy i jedną z najstarszych. W większości zestawień najważniejszych aplikacji medycznych dla profesjonalistów można ją znaleźć. Przede wszystkim znana jest z newsów medycznych – wydarzeń, odkryć, badań i postępów pogrupowanych na 34 dziedziny/ działy. Ale – jak czytamy w rankingu Excellent WebWorld – Medscape „to coś więcej” – „to kompletny słownik dla lekarzy”. Intech Media: „Medscape jest tak wszechstronny, że bardziej przypomina szkołę medyczną na wyciągnięcie ręki niż tylko aplikację”.
Czemu? Zawiera: informacje o 9,2 tys. leków, ich interakcjach, niepożądanych skutkach ubocznych, ponad 600 kalkulatorów dawkowania, objawy 4 tys. chorób i schorzeń, narzędzie do wizualnej identyfikacji różnych tabletek, receptury. Do tego zdjęcia i instrukcje ponad tysiąca procedur medycznych, poszerzające wiedzę i umiejętności medyczne. Oraz możliwość przekazywania swoich pomysłów kolegom... Tym co zapewne zapewnia miejsce na podium jest fakt, że Medscape jest darmowym narzędziem. W sklepie Google Play ma ocenę 4.6 i ponad 5 milionów ściągnięć (co nie oznacza, że tyle osób z niego korzysta). Król ma też swoje wady. Intech Media o nich pisze tak: „Aplikacja jest dostępna wyłącznie w języku angielskim, co może być trudne dla niektórych osób (...). Aby korzystać z aplikacji, musisz także mieć połączenie z Internetem. Nie działa w trybie offline”. Ale nawet w ich recenzji przeważają zachwyty nad tą aplikacją. Jest jakaś podobnie przydatna na rynku? Intech Media twierdzą, że nie ma. „Nic nie przypomina Medscape”, przekonują.
Epocrates – w kilku rankingach (m.in. ChatGPT, ExcellentWebWorld) ta apka – narzędzie do wspomagania decyzji klinicznych lekarzy – jest na samym szczycie. Czemu? Bo istnieje bardzo długo – od ponad 20 lat – i jest cały czas rozwijana. Na tyle, że stosuje ją ponad milion lekarzy – tak twierdzi producent. Znajdujemy wypowiedzi niektórych z medyków – podkreślają, że pozwala oszczędzać im czas, bo szybciej mogą podejmować decyzje kliniczne.
Jak tłumaczą autorzy rankingów, Epocrates integruje dużą liczbę funkcji nt. opieki zdrowotnej, w przystępny sposób. Można ją stosować nie tylko na smartfonach, ale też tabletach, komputerach stacjonarnych czy innych urządzeniach mobilnych. Umożliwia sprawdzanie objawów, ma bazę danych chorób i leków, wytyczne klinicznie, kalkulatory dla leków, informacje o ich interakcjach itd.
Apka też publikuje informacje z medycyny, ostrzeżenia CDC, ogłoszenia FDA, newsy JAMA itp. z szeroką gamą odkryć. Co w wielu sytuacjach istotne – działa w trybie offline, a użytkownicy mogą łączyć się ze sobą za pomocą Athena Text itp. To opcje dostępne w bezpłatnej wersji. W odpłatnej dodatkowo (175 dol.) są: referencje laboratoryjne, ICD-9 i 10, leki i suplementy alternatywne, informacja o chorobach z British Medical Journal itp. Nie można jej znaleźć w polskim sklepie Google Play. Znajdujemy sporo bardzo przychylnych opinii, ocen nt. tej aplikacji. W Journal of Digital Imaging, już w 2017 r. ePocrates zebrał najwyższe noty – 5 na 5. Na stronie GetApp ma 4.6 pkt na 5, w Capterra.com – tak samo, a w App Store podobny wynik – 4.5 na 5. Na stronie www, w sklepie Google Play, przy 26,3K recenzji już tylko 4.0 na 5.
UpToDate – aplikacja dla szukających bogatej bazy informacji medycznych w wielu językach. Ponad 8,5 tys. tematów, ponad 4,4 tys. dyskusji ekspertów, ponad 10 tys. grafik z ilustracjami, najnowsze wiadomości medyczne, wydarzenia, alerty, kalkulatory medyczne, narzędzie do sprawdzania interakcji leków.
W naukowym opracowaniu w JMIR mHealt Uhealth, (marzec 2023 r.), w którym analizowano, jakie aplikacje stosują w praktyce klinicznej lekarze, czytamy: „Z naszego przeglądu wynika, że najczęściej zgłaszanymi, opartymi na dowodach aplikacjami z podsumowaniem informacji z punktów opieki zdrowotnej były Medscape i UpToDate”. „Urology Times” w 2019 r. pisał: „UpToDate to jedno z najbardziej zaufanych medycznych narzędzi referencyjnych zawierających oparte na dowodach informacje kliniczne przydatne w codziennej praktyce”. SteadyHealth w 2017 r.: „aplikacja zawierająca wszystko w jednym miejscu”. Total Voice Technologies: „jedna z najlepszych aplikacji medycznych dla lekarzy”.
Nic dziwnego więc, że ta aplikacja – tak popularna – jest też często recenzowana. TrustRAdius daje UpToDate aż 8.2 pkt na 10, Capterra – 4.9 na 5. Oceny użytkowników masowych nie są już tak dobre – 4.1 w sklepie Google dla Androidów, a w APP Store – już tylko 3.9 na 5. APP Picker do minusów UpToDate zalicza dużą ilość danych, jeśli nie korzysta się z wi-fi. Oraz bardzo wysokie koszty, jeśli nie pracuje się w szpitalu i nie korzysta z opcji na komputer stacjonarny. Dostęp do danych w aplikacji na smartfona, w przypadku lekarzy kosztuje 495 dol. rocznie, a w Polsce nieznacznie mniej – 449 dol. rocznie, lub 1069 dol. przy 3-letnim abonamencie. Studenci mogą mieć do niej dostęp już za 195 dol./rok.
W swojej wewnętrznej sieci dostęp do UpToDate oferuje np. Pomorski Uniwersytet Medyczny.
VisualDX – narzędzie diagnostyczne, wspomagające decyzje kliniczne (CDS), które wykorzystuje ponad 32 tys. obrazów chorób u pacjentów w różnym wieku, płci, typie skóry z różnymi rodzajami diagnostyki. Aplikacja ma specjalnie dedykowane sekcje dotyczące oczu, ust, włosów, paznokci i genitaliów. Potencjalne diagnozy są wyświetlane wraz ze spektrum obrazów, aby pomóc lekarzowi dopasować jedną z rozważanych diagnoz do leczonego pacjenta.
To aplikacja przydatna zwłaszcza w: dermatologii, patologii, radiologii, medycynie ratunkowej, medycynie jamy ustnej, chorób zakaźnych i okulistyki.
Wg ExcellentWebWorld, pomogła lekarzom zwiększyć dokładność diagnoz o 120% – nie wiadomo jednak, czy to dane z obiektywnych badań zewnętrznych, czy tylko deklarowane przez producenta. Według artykułu naukowego publikowanego „Journal of The Medical Library Association” w 2007 r. – czyli 16 lat temu – aplikacja już wtedy „działała dobrze”. Producent podaje, że z VisualDX korzysta 2300 szpitali i instytucji medycznych. Na liście partnerów aplikacji jest szereg uniwersytetów z USA i spoza, od Yale aż po sam Harvard. Internetową wersję systemu udostępniono i połączono z EMR Medycznego Systemu Uniwersytetu Maryland. Roczny dostęp do aplikacji: 250–300 dol.
PEPID – to kliniczne narzędzie referencyjne wspomagające podejmowanie decyzji lekarza – jego diagnoz i zalecanych terapii. Co istotne, aplikacja jest używana w ponad 150 krajach świata i może działać bez dostępu do Internetu. Użytkownicy mają dostęp do ponad 3 tys. profili chorób i stanów klinicznych. Obrazy radiograficzne mają wysoką rozdzielczość, są też ilustracje opisowe, filmy instruktażowe nt. procedur, ponad 2 tys. zdjęć procedur i terapii, które pomogą w edukacji pacjentów.
Są też bazy danych leków, kalkulatory dawek leków, interakcje między nimi… Excellent WebWorld zachwala: „jest bardzo łatwy w użyciu, wystarczy wprowadzić objawy pacjenta, wyniki badań laboratoryjnych i wyniki badań fizykalnych, a aplikacja określi dokładną diagnozę dla pacjenta”. Co ciekawe, lekarze mogą zdobywać punkty za kontynuację edukacji medycznej podczas leczenia pacjentów.
IntechMed w swojej recenzji PEPID twierdzi, że aplikacja jest często aktualizowana materiałami ze stowarzyszeń medycznych w USA (American College of Emergency Physicians, Family Physicians Inquiries Network, American Academy of Emergency Medicine itp.)
„Do wad aplikacji można zaliczyć fakt, że funkcja wyszukiwania nie zawsze jest pomocna. Trudno jest wyszukiwać leki po ich nazwie rodzajowej”, czytamy w IntechMed.
Do minusów na pewno należy fakt, iż jest to aplikacja odpłatna i do tanich nie należy. Tylko startowa wersja, w promo cenie to wydatek 169 dol. Z kolejnymi elementami i dodatkami cena rośnie o kolejne setki dolarów, do – wyliczamy z tego, co jest dostępne – w pełnej wersji nawet 900 dol. rocznie.
„Generalnie PEPID wydaje się niezwykle przydatną aplikacją dla każdego, kto praktykuje medycynę” zachwalał IntechMed w recenzji z 2021 roku.
Read by QxMD – Total Voice Technologies, określa ją jako „przełomową dla lekarzy”, bo zapewnia dostęp do szerokiej gamy czasopism medycznych, w tym tak renomowanych jak NEJM – „The New England Journal of Medicine” czy JAMA – „Journal of the American Medical Association”.
Aplikacja pozwala tworzyć preferencyjne zbiory informacji, zaznaczać, rysować, notować, z możliwością zapisania tych zmian w pliku PDF – to ponoć bardzo praktyczne rozwiązanie dla pracowników służby zdrowia.
„Dzięki QxMD Read bycie na bieżąco z najnowszymi badaniami medycznymi nigdy nie było łatwiejsze i bardziej interaktywne”, zachwala Total Voice Technologies.
HealthTap – relatywnie prosty pomysł na tę aplikację – lekarze i inni pracownicy służby zdrowia zadają pytania i odpowiadają na nie też specjaliści w dziedzinie. Jest podział na dziedziny medycyny i tysiące chorób/ problemów medycznych.
HealthTap zapewnia odpowiedzi na pytania zdrowotne zadane przez prawdziwych lekarzy – ich tożsamość jest weryfikowana. Chociaż aplikację można pobrać i używać bezpłatnie, płatna opcja pozwala zadać pytanie i otrzymać odpowiedź od lekarza w ciągu 24 godzin. Aplikacji można także używać do konsultacji indywidualnych.
