Badacze cały czas zastanawiają się nad istotą wirusa SARS-Cov2. I chyba największy niepokój budziły sytuacje, kiedy choroba miała gwałtowny przebieg u osób, które nie miały chorób współistniejących. Okazuje się, że u podłoża tego zjawiska może leżeć pewien mechanizm neurologiczny. Czy rzeczywiście tak jest i jaki to mechanizm?
Tak jest. Niepokojące są dane o burzliwych przebiegach tej choroby, kończącej się śmiercią, w szczególności u osób nieobciążonych innymi chorobami. Zaczęto myśleć o wytłumaczeniu tego zjawiska. Okazuje się, że wirus SARS-Cov2 ma cechy neurotropizmu, czyli powinowactwa do struktur układu nerwowego. Jak tam wirus się dostaje, nadal jest badane. Aczkolwiek bardzo silne jest podejrzenie, że może trafiać drogą nerwów obwodowych, chociażby z jamy nosowej oraz z płuc, które są bardzo dobrze unerwione. I ta wędrówka wirusa rozpoczyna się właśnie tam. Dociera on do struktur układu nerwowego, w tym do pnia mózgu. Lokalizacja w tym miejscu sprawia, że może dojść do nagłego zatrzymania oddechu, czyli do ośrodkowej niewydolności oddechowej. I to jest obecnie bardzo intensywnie badane, gdyż ten mechanizm może zwłaszcza przede wszystkim zagrażać wysoką śmiertelnością u chorych.
Czy my możemy już powiedzieć dlaczego u tej grupy chorych taki mechanizm może wystąpić?
Myślę, że to też się działo i u osób opisywanych jako ofiary COVID-19, czyli starszych i schorowanych, tylko po prostu nie było to tak spektakularne i nie miało dramatycznego przebiegu, bo obserwowano niewydolność innych narządów. Dopiero ta podgrupa uświadomiła wszystkim, że możliwy jest pasaż wirusa do układu nerwowego. Przypomnę, że poprzednia epidemia z SARS-CoV-1 ma dobrze udokumentowany właśnie ten komponent neurologiczny. I tam dane zarówno eksperymentalne jak i kliniczne wskazują na silne powinowactwo wirusa do struktur układu nerwowego.
Czy to znaczy, że pień mózgu zdecyduje o tym czy nasze płuca stają się niewydolne?
Tak. Takie mamy podejrzenia. Owszem, zastosowanie wentylacji chociażby mechanicznej u osoby z zapaleniem masywnym płuc, jak wiemy, często pozwala na wyleczenie i przetrwanie tego kryzysu. W momencie jak włączy się komponent ośrodkowy, neurologiczny takie postępowanie nie przynosi efektu. Tak należy interpretować te ciężkie przebiegi. Oczywiście dowiemy się za jakiś czas na temat dokładnych mechanizmów. Jest mobilizacja środowiska neurologicznego zbierania danych klinicznych, obserwowania pacjentów. I już są publikacje w prestiżowych pismach potwierdzające tę koncepcję.
Czyli te dane są zbierane w usystematyzowany sposób z różnych stron świata, gdzie takie gwałtowne przebiegi występują?
Tak. Tu przytoczę artykuł z „JAMA Neurology”, gdzie właśnie zebrano takie przypadki z różnych części świata. Wiemy, że w USA jest obecnie szczyt epidemii, a więc jest dostęp do tego typu przypadków i jednocześnie jest możliwość zbadania w szczegółach przebiegu tej choroby.
Czy neurologiczni pacjenci chorujący na tego typu choroby jak choroba Parkinsona czy Alzheimera i inne schorzenia neurologiczne, powinni w jakiś dodatkowy sposób zabezpieczać się przed zakażeniem?
Zdecydowanie tak, bo sam fakt toczącego się procesu patologicznego w układzie nerwowym stwarza jeszcze większą możliwość inwazji wirusa na układ nerwowy. To oczywiście wynika z zaburzenia bariery krew-mózg oraz innych mechanizmów patologicznych w układzie nerwowym, więc te wrota infekcji, inwazji wirusa do ośrodkowego układu są tym łatwiejsze. I dlatego apel środowiska neurologów, aby szczególnie otoczyć opieką osoby dotknięte przewlekłymi chorobami neurologicznymi, ale też ostrymi (chociażby udar mózgu czy uraz mózgu i inne patologie). My to obserwujemy każdego dnia w warunkach naszej kliniki. Ci pacjenci są szczególnie narażeni na ekspozycje i skutki tej choroby, dlatego czynimy wszelkie starania, aby odizolować ich od potencjalnego źródła infekcji.
