Dlaczego dzieci często chorują na zapalenie jamy ustnej?
Jama ustna to część ciała, która rozpościera się między łukami podniebiennymi, wargami, podniebieniem miękkim i podniebieniem twardym. Od dołu ograniczona jest dnem jamy ustnej. W całości pokrywa ją różnej grubości nabłonek wielowarstwowy płaski, który nie rogowacieje [2]. Stan zapalny w jamie ustnej może pojawiać się na jej fragmentach lub zajmować całą błonę śluzową wraz z językiem i dziąsłami [1]. Bardzo często na zapalenie jamy ustnej chorują małe dzieci. Biorąc pod uwagę, że maluchy same nie zważają na zasady higieny, wkładają brudne rączki, zabawki i inne przedmioty do buzi, łatwo o podrażnienie śluzówki i rozwój stanu zapalnego. Poza tym w środowisku zewnętrznym bytuje wiele patogenów, które łatwo przedostają się do tej części ciała [2].
Po czym rozpoznać zapalenie jamy ustnej u dzieci?
Rodzice zazwyczaj dość szybko zauważają, że z ich dzieckiem dzieje się coś niepokojącego. W przypadku zapalenia jamy ustnej najczęściej maluch jest markotny, odmawia przyjmowania jedzenia i picia, ponieważ odczuwa dolegliwości bólowe i pieczenie. W nocy wybudza się i płacze. Łatwo można zweryfikować, czy te zachowania są spowodowane przez zapalenie jamy ustnej. Wystarczy sprawdzić, czy występują zmiany w obrębie buzi. Obrzęk i zaczerwienienie oraz nalot w pojedynczych miejscach lub na całej śluzówce, języku i dziąsłach świadczą o chorobie. Dodatkowo czuć nieprzyjemny zapach z ust dziecka [2].
Jaki powinien być kolor śluzówki jamy ustnej u dziecka?
Zdrowa śluzówka jamy ustnej ma delikatnie różowy kolor, jest jednolita, bez wykwitów i plam. Jednak nie tylko jej zaczerwienienie sugeruje o nieprawidłowościach. Dzieci, które mają blade śluzówki, mogą cierpieć na niedokrwistość [1]. Dlatego rodzice powinni zwracać uwagę na wszelkie zmiany koloru błony śluzowej w jamie ustnej, także na jej [1]:
- zażółcenie, które może wskazywać na hiperbilirubinemię;
- zasinienie, które pojawia się w chorobach, takich jak czerwienica prawdziwa, choroby nerek, sinicze wady serca, obturacyjne choroby płuc;
- podsychanie, które bardzo często towarzyszy wysokiej gorączce, ale może też pojawić się w mocznicy, cukrzycy lub nadczynności tarczycy.
Kiedy dzieci chorują na zapalenie jamy ustnej?
Bardzo często zapalenie jamy ustnej u dzieci pojawia się w przypadku infekcji wirusowej gardła [1]. Może też towarzyszyć opryszczkowemu zapaleniu dziąseł [3], odrze, ospie wietrznej, pryszczycy lub zakażeniu wirusem HIV [1]. Stany zapalne w jamie ustnej bywają również skutkiem zakażenia grzybem Candida albicans. Kandydoza jamy ustnej występuje bardzo często u dzieci, zwłaszcza u niemowląt, w postaci tzw. pleśniawek [4].
Zapalenie jamy ustnej u dzieci może również powstać na skutek [1]:
- urazu mechanicznego, chemicznego lub termicznego;
- aft, które powodują zmiany wrzodziejące;
- niedoborów witamin z grupy B, witaminy A i C;
- reakcji alergicznych;
- osłabionej odporności organizmu;
- chemioterapii lub radioterapii.
Stan zapalny w jamie ustnej u dzieci może mieć także związek z zakażeniem bakteryjnym, cukrzycą lub chorobami zębów i przyzębia [2].
Jak leczyć zapalenie jamy ustnej u dzieci?
Ustalenie przyczyny zapalenia pozwala wdrożyć odpowiednie leczenie. Najczęściej stosuje się miejscowo działające leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, które znieczulają bolesne zmiany [2]. Można do tego wykorzystać również ziołowe płukanki oraz środki w aerozolu dostępne w aptece bez recepty. Jeżeli lekarz stwierdzi zakażenie bakteryjne może być wskazane zastosowanie antybiotyku [2]. Poza tym rodzic powinien zadbać o odpowiednie nawodnienie dziecka oraz unikać podawania mu pokarmów, które nasilają dolegliwości bólowe. Na czas choroby należy wyłączyć z jadłospisu potrawy słone, kwaśne, gorące i pikantne. By uniknąć powikłań, należy zwrócić się do lekarza, który dobierze odpowiednie leczenie.
Bibliografia:
[1] Wypych A. i in., Zapalenia jamy ustnej u dzieci, z uwzględnieniem pacjentów w trakcie terapii przeciwnowotworowej, Borgis - Nowa Medycyna 1/2007, s. 13-17.
[2] Zagor M. i in., Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/106153,ostre-zapalenie-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 09.04.2024)).
[3] Marczyńska M., Opryszczka u dzieci, Pediatr Dypl. 2012; 16(2): 44-49.
[4] Maciejewska J., Kandydoza błony śluzowej jamy ustnej, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/169186,kandydoza-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 09.04.2024)).
