Niedobór AADC to rzadka choroba genetyczna, w której zaburzone jest wytwarzanie neuroprzekaźników – dopaminy i serotoniny. Choroba jest spowodowana mutacjami w genie DDC, który koduje enzym AADC.
Dokładna częstość występowania deficytu AADC jest nieznana, ale szacuje się, że dotyczy on 1 na 400–500 tys. noworodków. Choroba wydaje się być częstsza w populacjach azjatyckich.
Objawy niedoboru AADC zazwyczaj pojawiają się we wczesnym okresie niemowlęcym i mogą znacznie różnić się pod względem nasilenia. Najczęstsze obejmują: opóźnienie rozwoju, hipotonię, kryzy oczno-zakrętowe (niekontrolowane ruchy gałek ocznych), dystonię i zaburzenia pracy autonomicznego układu nerwowego. Wśród innych objawów opisywane były napady drgawkowe, choroba refluksowa przełyku, wymioty i problemy z oddychaniem. U młodszych dzieci rozwój motoryczny – taki jak kontrola głowy, siadanie i chodzenie – jest szczególnie zaburzony.
Rokowanie w niedoborze AADC jest bardzo zróżnicowane i zależy głównie od nasilenia objawów oraz wieku ich wystąpienia. Niektórzy pacjenci z łagodnymi postaciami choroby mogą osiągać normalną długość życia i wymagać jedynie opieki podtrzymującej, podczas gdy inni cierpią z powodu znacznej niepełnosprawności neurologicznej i mogą żyć znacząco krócej.
Ciężka postać choroby występuje u ok. 80% osób z niedoborem AADC. Tacy pacjenci są całkowicie zależni od opiekunów. W bardzo ciężkich przypadkach pozostają przykuci do łóżka i niemal całkowicie pozbawieni funkcji motorycznych.
Przed opracowaniem terapii genowej stosowano głównie objawowe leczenie deficytu AADC – leki łagodzące dystonię, zapobiegające kryzom oczno-zakrętowym i innym zaburzeniom neurologicznym. U niektórych pacjentów wykonywano zabiegi głębokiej stymulacji mózgu.
– Komisja NICE wysłuchała opinii ekspertów i pacjentów na temat tego, jak niedobór AADC upośledza jakość życia chorych i ich rodzin. Komisja zgodziła się, że dane z badań klinicznych wykazują potencjał znacznych korzyści dla chorych i ich opiekunów – powiedziała Helen Knight dyrektor ds. oceny leków w NICE.
Wytyczne NICE zalecają zastosowanie terapii genowej w pojedynczej dawce u osób w wieku 18 miesięcy i starszych z ciężką postacią niedoboru AADC. Leczenie ma na celu skorygowanie podstawowej wady genetycznej.
– NHS nieustannie sięga po najnowocześniejsze metody leczenia. Terapia genowa dla dzieci z AADC po raz kolejny to pokazuje – chwali się John Stewart, dyrektor NHS England ds. zamówień specjalistycznych.
Eladocagene exuparvovec podaje się bezpośrednio do mózgu w ramach minimalnie inwazyjnej procedury neurochirurgicznej. Preparat zawiera wektor adenowirusa serotypu 2 umożliwiający wprowadzenie prawidłowego genu DDC do komórek chorego. Dowody kliniczne wskazują, że terapia poprawia rozwój motoryczny i że ta poprawa może być długotrwała. Wśród częstych działań niepożądanych odnotowywano trudności w zasypianiu, rozdrażnienie i dyskinezy.
Źródła: NICE / EuropeanPharmaceuticalReview
