Szczepienia przeciw grypie

Prezydent Francji wygłosił doskonałe orędzie na temat koniczności szczepień ochronnych. Prezydent Polski publicznie stwierdził, że: „nie szczepię się przeciw grypie, bo uważam, że nie”. W zakresie szczepień prezydent Francji jest mężem Stanu natomiast prezydent Polski jest mężem Agaty. Tym jednym zdaniem Prezydent zniweczył dorobek OPZG, ponieważ słyszały to miliony natomiast o rekomendacjach OPZG słyszały tysiące. W Polsce kwestia szczepień podlega polityzacji - w czasie pandemii antyszczepionkowcy urośli w siłę. Prezes PiS Jarosław Kaczyński w trakcie spotkania z mieszkańcami Wrocławia powiedział, że „tutaj też trzeba złamać pewne bardzo wpływowe grupy, które chcą traktować służbę zdrowia jako biznes. Otóż służba zdrowia nie jest biznesem, to służba, to jest posłannictwo." Gdyby Prezes PiS powiedział na przykład - „trzeba się zaszczepić przeciw COVID-19 i przeciw grypie"- efekt byłby spektakularny, ponieważ suweren poszedłby do punktów szczepień.

W 2020 roku Prezesi z Naczelnej Izby Aptekarskiej (NRA) wielokrotnie powtarzali, że „w większości krajów UE farmaceuci wykonują szczepienia w aptekach, doświadczenia z innych krajów pokazały, że wdrożenie szczepień przeciw grypie w aptekach podniosło tam znacząco poziom wyszczepialności." To była tylko nieprawidłowa retoryka, ponieważ fakty są następujące: w Europie farmaceuci w aptekach szczepią w ośmiu krajach (Francja, Wielka Brytania, Irlandia, Portugalia, Szwajcaria, Dania, Norwegia, Grecja). Natomiast w pięciu krajach (Włochy, Holandia, Szwecja, Finlandia, Estonia) szczepienia wykonywane są przez pielęgniarki, które dyżurują w aptekach w określonych godzinach.

Od 12 stycznia 2022 roku apteki mogły się zgłosić do udziału w Narodowym Programie Szczepień (NPS) ochronnych przeciwko grypie. Przystąpienie do NPS dopiero pod koniec sezonu grypowego nie miało większego sensu. Wyniki to potwierdziły. W aptekach zostało wykonanych tylko około 8 500 szczepień co stanowiło zaledwie 2 promile wszystkich szczepień przeciw grypie w Polsce. Wobec powyższego prezesi z NRA zmienili narrację na następującą: „należy skrócić drogę pacjenta do szczepień - można się zaszczepić w aptece." Ci, którzy tak twierdzą chyba nie wiedzą, że droga jest już maksymalnie skrócona, ponieważ jest dużo placówek POZ, w których są punkty szczepień - wystarczy się tam zgłosić. W trakcie jednej wizyty następuje kwalifikacja oraz szczepienie - bez recepty i bez wizyty w aptece.

Pewna część społeczeństwa szczepi się przeciw grypie co roku. Jakie znaczenie ma fakt, gdzie szczepienie zostanie wykonane, w przychodni czy w aptece? To jest bez znaczenia, ponieważ niektórzy zamiast w przychodni, jak dotychczas, zaszczepią się w tym roku w aptece. Dlatego nie ma tu żadnej wartości dodanej. Twierdzenie, że wykonywanie szczepień w aptekach podniesie znacząco poziom wyszczepialności jest nieuprawnione, ponieważ musiałaby się wydarzyć następująca rzecz - wszyscy, którzy się szczepili w przychodniach zrobią to również w tym sezonie, natomiast tylko nowi zaszczepią się w aptekach. To się nie wydarzy.

Sprawa szczepień ochronnych ma kilka aspektów. Dla społeczeństwa najważniejsze aspekty są następujące: psychologiczny, socjologiczny, medyczny (epidemiczny) oraz naukowy. Szczepienia budzą dużo różnych emocji, dlatego aspekt psychologiczny jest kluczowy. Ważne są przyczyny, dla których ludzie odmawiają szczepień oraz możliwości, jakie wpływ społeczny oferuje chcącym przekonać ludzi do szczepień. Kolejna ważna kwestia społeczna dotyczy zakresu komunikacji i mediów. Niezwykle istotne znaczenie ma zdolność weryfikacji informacji medialnych poprzez porównanie z dowodami naukowym. Szczególnie, w obliczu trendu, malejącego zaufania społecznego wobec osiągnieć medycyny w zakresie szczepień ochronnych, wynikającego z dostępu do nieprawdziwych informacji typu fake news, dystrybuowanych przez nierzetelne źródła.

Dnia 22 września 2022 roku odbyła się doroczna debata ekspertów FLU&COVID-19 FORUM - „Czy jesteśmy na dobrej drodze do skracania ścieżki pacjenta do szczepień?" To nie jest najważniejsza kwestia, ponieważ kluczowe znaczenie ma aspekt psychologiczny, co oznacza, że bardziej potrzebna jest debata „Czy jesteśmy na dobrej drodze do zwiększania świadomości społecznej o konieczności szczepień ochronnych ?" W czasie forum tytuł „Flu Fightera” otrzymali: Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy, Centralny Szpital Kliniczny w Łodzi, Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych - zasłużenie. Tytuł otrzymało również Ministerstwo Zdrowia - niezasłużenie, ponieważ w sezonie 2022/2023 wprowadziło zasady o wiele mniej korzystne od tych, które obowiązywały w poprzednim sezonie grypowym.

W celu doprowadzenia do wzrostu poziomu wszczepialności populacji istnieje potrzeba zmiany negatywnego nastawienia społeczeństwa do konieczności szczepień przeciw grypie. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie profesjonalnej ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej oraz promocyjnej podobnej do tej, która w Wielkiej Brytanii była prowadzona przez National Health Service i przyniosła wymierne efekty. Obecnie w Wielkiej Brytanii poziom wyszczepialności przeciw grypie wynosi około 70 procent.
mgr farm. Walenty Zajdel