Astma – istotne obciążenie dla systemu opieki zdrowotnej

Z prof. Maciejem Kupczykiem, prezydentem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego oraz sygnatariuszem Koalicji na Rzecz Leczenia Astmy w Polsce rozmawiamy nt. leczenia ww. schorzenia.

• Objawy kliniczne mogą występować u 3,5 do 4 mln osób. Jako klinicyści spotykamy się z problemem późnego rozpoznania astmy, późnego wdrożenia optymalnego leczenia lub nieoptymalnej farmakoterapii.
• Mamy kilka postaci fenotypów astmy oskrzelowej. Bez wątpienia najczęstszą postacią jest astma alergiczna, która objawia się kaszlem, dusznością, świstami oraz pogorszeniem tolerancji wysiłku. Często ta postać astmy współistnieje z innymi chorobami alergicznymi jak alergicznym nieżytem błony śluzowej nosa, zapaleniem spojówek, atopowym zapaleniem skóry lub skazą białkową.
• Astma rozwijająca się u dorosłych jest to postać późnej astmy związanej z otyłością lub związanej z nadwrażliwością na aspirynę i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne z towarzyszącym przewlekłym zapaleniem zatok i polipami nosa.
• Obraz kliniczny to napadowy kaszel, duszność, świsty w klatce piersiowej, większa podatność na infekcje.
• W Polsce mamy dostęp do wszystkich leków zalecanych przez międzynarodowe standardy GINA. Podstawą leczenia większości postaci astmy oskrzelowej są glikokortykosteroidy wziewne w dawce dostosowanej do potrzeb konkretnego pacjenta.
• Dostęp do nowoczesnych form terapii jest utrudniony u pacjentów z najcięższymi postaciami astmy. Na świecie dostępne są terapie trójskładnikowe, kombinacje trzech różnych leków w jednym inhalatorze. W Ministerstwie Zdrowia trwają rozmowy, aby takie terapie były dostępne również w Polsce.
• Kolejną ważną grupą leków są terapie biologiczne. Dzięki programom lekowym pacjenci mają dostęp do ww. terapii. Liczymy również na dostęp do jednego nowego leku biologicznego.
• W skład Koalicji na Rzecz Leczenia Astmy w Polsce wchodzą przedstawiciele środowisk klinicystów, ekspertów zdrowia publicznego oraz pacjentów. Koalicja to wspólna platforma wymiany podstawowych informacji, zaplanowania dalszych działań na rzecz polepszenia leczenia astmy w Polsce oraz dostępu do innowacyjnych terapii, a także współpraca z decydentami.
• Organizacja opieki nad pacjentami z rozpoznaniem astmy oskrzelowej oraz alergii powinna być skoordynowana. Współpraca ze specjalistami jest bardzo cenna.
• Źle kontrolowana astma indukuje bardzo wysokie koszty, nie tylko społeczne, ale również koszty z punktu widzenia płatnika.

A jakie to koszty? O tym mówi nam dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, ekspert systemu ochrony zdrowia, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia na Uczelni Łazarskiego, Koalicja na Rzecz Leczenia Astmy

• Nieleczona astma generuje ogromne koszty dla całego systemu ochrony zdrowia tj. hospitalizacje, które są możliwe do uniknięcia.
• W latach 2015-2019 w budżecie NFZ wydatkowano ponad 1 mld złotych, z czego w 2019 roku 75 mln złotych związanych było z hospitalizacjami.
• Kontrola astmy znajduje się w rękach lekarzy specjalistów w ramach leczenia otwartego.
• Wydatki po stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 2019 r. były powyżej 195 mln złotych.
• Istotne są również koszty pośrednie związane z utratą produktywności. Choroba wymusza niezdolność do pracy, są to koszty od 205 mln do 500 mln rocznie w zależności od miary, którą zastosujemy.
• W Polsce mamy do czynienia ze słabą, nieoptymalną kontrolą astmy. Istnieje poważny problem ze skutecznym wdrażaniem standardów diagnostyczno-terapeutycznych, co wymaga zaangażowania ze strony regulatora, jak i personelu medycznego.
• Polskie Towarzystwo Alergologiczne wskazuje, że standardami, które powinny być stosowane na co dzień, są międzynarodowe standardy GINA. Niestety nie są one przestrzegane przez profesjonalistów medycznych.
• Skutkiem niestosowania tej najbardziej aktualnej wiedzy medycznej jest zjawisko nadużywania niektórych leków przez pacjentów, co generuje zaostrzenie choroby oraz ryzyko hospitalizacji.
• Korzystając z rozwiązań funkcjonujących w polskim systemie ochrony zdrowia, jak np. e-recepta, możemy wesprzeć lekarzy rodzinnych, ale również i specjalistów w kontroli astmy poprzez dostarczanie im informacji, jaka ilość substancji, które są niekorzystne dla pacjenta, były już przepisane w procesie leczenia.
• Ograniczając niewłaściwe wykupywanie leków oraz usprawniając dostęp do ww. informacji, będziemy mogli efektywniej gospodarować środkami finansowymi.