- Dezinformacja szerzy się w Internecie szybciej i dociera do znacznie większych grup odbiorców niż treści naukowe – mówiła dr Camille Huser, wiceprzewodnicząca European Network on Climate and Health Education (ENCHE), School of Medicine, University of Glasgow, której wystąpienie rozpoczęło panel „Nauka kontra fake news: : jak walczyć z dezinformacją w zdrowiu i klimacie”. Zmierzono to dokładnie, biorąc pod lupę liczbę udostępnień wpisów z jednym tylko hashtagiem, stosowanym przez konta, zamieszczające treści podważające, między innymi, związek wyborów dietetycznych z ociepleniem klimatu. Jak podkreślała ekspertka, tym ważniejsze jest, by profesjonaliści medyczni, w tym osoby zajmujące się zdrowiem publicznym, miały pełny dostęp do naukowych informacji dotyczących zdrowia środowiskowego. To pozwoli zbadać i zrozumieć choćby takie kwestie jak związek liczby zgonów z falami upałów. Będzie można stwierdzić, choćby, na ile kluczowe są same temperatury, a na ile jest to wynik niewydolności systemu wsparcia społecznego czy opieki zdrowotnej.
O tym, że badania potwierdzają kilkukrotnie szybsze rozprzestrzenianie się w internecie treści nienaukowych, w tym wprost dezinformacji czy fake newsów, mówił też dr hab. Łukasz Rypicz, dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, podkreślając, że wpływ na to ma zarówno brak umiejętności krytycznego myślenia po stronie użytkowników, jak i same mechanizmy, algorytmy, platform społecznościowych, które z jednej strony promują kontrowersyjne treści, generujące więcej zaangażowania i reakcji, z drugiej – zamykają użytkowników w bańkach informacyjnych czy też, częściej, dezinformacyjnych. – Zły pieniądz wypiera dobry. Fałszywe informacje zwyciężają, bo są pisane po to, żeby się rozprzestrzeniały – zwracał uwagę dr Jan Zając, prezes Sotrender.
W trakcie dyskusji eksperci przypominali, że dezinformacja to potężna broń, która używana jest przez konkretne państwa – przede wszystkim Rosję – w celu osiągnięcia własnych celów. Na przykład polaryzacji społeczeństw zachodnich czy osłabienia integracji UE. – Mówiąc o „trollach” nie mamy na myśli zakapturzonych młodych mężczyzn, tylko prężnie działające agencje, płacące dobre pieniądze za produkowanie jasno określonych treści – zauważyła Weronika Michalak, dyrektorka polskiego biura Health and Environment Alliance (HEAL).
Szczepienia ochronne to jedno z pól, na których starcia między nauką a fake newsami są najostrzejsze. Dr hab. Wojciech Feleszko, Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM zwracał uwagę, że wartościowa informacja kosztuje - fałszywa też, ale jak zauważał, płaci ktoś inny – tymczasem niewielu odbiorców korzysta z treści płatnych, decydując się np. na subskrypcje. Być może instytucje publiczne, w jego ocenie, powinny znaleźć sposób wsparcia finansowego profesjonalistów medycznych, na przykład lekarzy, którzy w mediach społecznościowych zbudowali ogromne zasięgi i tworzą wartościowe, trafiające do odbiorców, treści.
Dr Aneta Tomaszewska, Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii WUM przywołała często stosowane porównanie – dezinformacja i fake news działają jak choroba zakaźna. – Groźne w zależności od tego, na jaki grunt trafią. Jeśli ktoś ma ugruntowaną wiedzę i poglądy na temat, na przykład, szczepień, wtedy infekcja się nie rozwinie – przypominała. Dlatego rekomendacją jest, oczywiście, jak najwcześniejsza immunizacja – czyli edukacja zdrowotna od najmłodszych lat, prowadzona przez całe życie, sprofilowana w zależności od wieku i etapu życia. Ekspertka zwróciła też uwagę na często pomijany aspekt edukacji rówieśniczej, która powinna być elementem strategii budowania postaw zdrowotnych.
