Pani Profesor, za nami kolejna już VII edycja Konferencji Echa ASBMR. Jaka idea przyświecała powołaniu takiej konferencji i co sprawia, że cieszy się ona tak dużym zainteresowaniem uczestników?
Konferencja Echa ASBMR odbywająca się corocznie w Łodzi skierowana jest do lekarzy różnych dyscyplin, których interesuje tematyka zaburzeń kostnych, szczególnie osteoporozy. Udział w konferencji biorą specjaliści z zakresu endokrynologii, ortopedii, reumatologii, rehabilitacji, lekarze rodzinni i lekarze POZ. Celem konferencji jest zwrócenie uwagi na nowe spojrzenie dotyczące diagnostyki, profilaktyki i leczenia osteoporozy. Uczestnicy mają możliwość zapoznania się z nowymi informacjami skomentowanymi przez ekspertów, co może bezpośrednio pomóc w codziennej praktyce lekarskiej. Prezentowane przypadki kliniczne zwracają uwagę na problemy i sposób ich rozwiązania z wykorzystaniem najnowszych światowych rekomendacji. Jest to więc forum nie tylko naukowe ale także dyskusyjne. Ostatnia Konferencja ASBMR odbyła się jesienią 2018 r. w Montrealu w Kanadzie.
Jakie były najważniejsze tematy poruszane podczas konferencji?
Najważniejsze tematy dotyczyły leczenia, np. rejestracji preparatu denosumab do leczenia osteoporozy posteroidowej. Zwrócono uwagę na badania, które potwierdzają dobry efekt podawania tego leku u kobiet po operacji raka piersi leczonych inhibitorami aromatazy, w celu prewencji ubytku masy kostnej i zmniejszenia ryzyka złamań. Autorzy analizy zauważyli brak zwiększenia ogólnego ryzyka złamań u pacjentów, którzy zaprzestali przyjmowania denosumabu, ale zaobserwowali wzrost liczby złamań kręgów i wielokrotnych złamań kręgów choć liczby takich złamań były w obserwowanej grupie małe. Przy czym w prezentowanych badaniach nie zaobserwowano zwiększenia istotnych klinicznie złamań kręgów u pacjentek, które zakończyły leczenie inhibitorami aromatazy w ciągu 6 miesięcy od zakończenia podawania leku denosumab. Podsumowano, że jest on skutecznym lekiem, który zmniejsza ryzyko złamania podczas leczenia inhibitorami aromatazy i może być bezpiecznie odstawiony wraz z odstawieniem inhibitorów aromatazy.
W czasie konferencji zwrócono także uwagę na: różnicę pomiędzy suplementacją a leczeniem witaminą D3, na ryzyko złamań poporodowych i sposoby ich przeciwdziałania, na rolę rehabilitacji w prewencji upadków i złamań oraz funkcję mikroflory jelitowej i probiotyków w metabolizmie kości. Ponadto, w oparciu o wieloletnie doświadczenia i badania przedstawiono z jednej strony problem ryzyka złamań atypowych kości udowej i martwicy jałowej żuchwy w długoterminowej terapii bisfosfonianami, a z drugiej strony zjawisko wzrostu ryzyka złamań biodra po przerwaniu terapii oraz oszacowano bilans korzyści do ryzyka.
Osteoporoza nazywa jest cichą epidemią. Mamy starzejące się społeczeństwo, więc też jest problemem narastającym w czasie. Jak Pani ocenia sytuację polskich pacjentów, jeśli chodzi o dostęp do nowoczesnych terapii? Czy dostępne opcje terapeutyczne zapewniają optymalną profilaktykę złamań?
Osteoporoza to przewlekła, podstępna choroba, która nie daje dolegliwości do momentu pojawienia się złamań. Złamanie biodra zwiększa śmiertelność w ciągu roku u kobiet o 20% i u mężczyzn o 30%. A tylko ok. 10-20% pacjentów jest leczonych. Należy więc nagłaśniać potrzebę leczenia osób z osteoporozą i wysokim ryzykiem złamań. W przeszłości mieliśmy nadzieję na coraz nowsze formy leczenia i coraz większą dostępność do leków i ich refundacji. Obecnie niektóre z leków zostały wycofane, inne są na tyle drogie, iż są niedostępne finansowo dla starszych ludzi często utrzymujących się tylko z emerytury. W przypadku 2 bisfosfonianów mamy refundację dla kobiet i mężczyzn. Natomiast dla nowoczesnego leku biologicznego – denosumabu istnieje refundacja tylko dla kobiet w wieku powyżej 60 r.ż, ze złamaniem osteoporotycznym, z gęstością mineralną kości (T- score) wynoszącą -2,5 SD i niższą oraz przy przeciwskazaniach do brania leków doustnych lub ich nieskuteczności.
Te ograniczenia są niekorzystne dla osób w młodszym wieku, z osteoporozą kliniczną i złamaniami, nie spełniających kryterium gęstości mineralnej kości, a wiemy że większość złamań występuje u osób z osteopenią. Ponadto, bardzo poszkodowani są mężczyźni, dla których mimo, iż stanowią ok 20% naszych pacjentów, nie wdrożono refundacji. W tym roku w styczniu w USA zarejestrowano drugi lek biologiczny o działaniu anabolicznym – przeciwciało przeciwko sklerostynie. Niestety nie wiemy kiedy będzie zarejestrowany w Europie i dostępny u nas.
Czy refundacja w Polsce zaspokaja wszystkie potrzeby pacjentów?
Refundacja nie zapewnia wszystkich potrzeb naszych pacjentów. Jak już wspomniałam, powinny być złagodzone wskazania refundacyjne denosumabu u kobiet o obniżenie wieku, wybór pomiędzy kryterium gęstości mineralnej kości lub istnieniem złamań i oczywiście refundacja powinna także obejmować mężczyzn. Powinno to dotyczyć także takich leków, jak: teryparatyd (lek o działaniu anabolicznym) i kwas zoledronowy.
Osteoporoza to choroba, która kojarzy się z kobietami, ale wiemy, że cierpią na nią również mężczyźni. Jak liczna to grupa chorych i czy mają taki sam dostęp do leczenia jak kobiety?
Mężczyźni to ok. 20% naszych pacjentów chorujących na osteoporozę. Nie wszystkie leki mają rejestrację dla tej grupy. Jak już wcześniej wspomniałam refundacja obejmuje tylko 2 leki z grupy bisfosfonianów; alendronian i rizedronian. W przypadku denosumabu rejestracja dotyczy mężczyzn z osteoporozą oraz wysokim ryzykiem złamań, z osteoporozą posteroidową oraz mężczyzn na ablacji hormonalnej po operacji raka prostaty. Mężczyźni we wszystkich tych wskazaniach mają odpłatność 100%.
