Prof. Małgorzata Janas-Kozik, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego podczas konferencji zorganizowanej z okazji uruchamiania pilotażu programu „Wspierająca Szkoła” poinformowała, że po pandemii o 1/3 wzrosło zapotrzebowanie na pomoc psychologiczną wśród młodzieży. - Do nas psychiatrów trafia już pacjent, ale w szkole i w domu możliwe jest zapobieganie i profilaktyka - zaznaczyła. Podkreśliła, że każda zmiana zachowania u młodego człowieka powinna zapalić czerwone światło.
Lucyna Kicińska, członkini Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego oraz Zespołu Roboczego ds. Prewencji Samobójstw i Depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia zwróciła uwagę, że szkoła częściej widzi dziecko niż rodzice. - Dlatego szkoły powinny umieć rozpoznawać trudności i oferować pomoc, a jednocześnie prowadzić profilaktykę – podkreśliła.
Idea wspierającej szkoły
Dr n. med. Małgorzata Adamkiewicz, prezes Zarządu Fundacji Adamed mówiąc o tym, jak narodziła się koncepcja programu opowiadała, że zainspirowała ją jej najmłodsza córka, która zwróciła się do niej o radę w sprawie osoby z jej otoczenia borykającej się z problemami psychicznymi. Prezes Fundacji Adamed przytoczyła dane wskazujące, że 60% dzieci uważa, że jest do niczego i chciałoby mieć więcej wiary w siebie. - Zastanawialiśmy się, jak można pomóc. Badania pokazały, że nauczyciele i uczniowie potrzebują wsparcia i dlatego zdecydowaliśmy się na ten projekt. Celem programu jest profilaktyka zachowań samobójczych. Chcemy edukować nauczycieli, aby byli właściwym wsparciem dla młodych osób w kryzysie, bo niewłaściwa pomoc może wręcz popchnąć do próby samobójczej. Chcemy też dotrzeć do rówieśników osób w kryzysie, żeby wiedzieli, gdzie szukać pomocy – wyjaśniała.
- Mogliśmy połączyć potencjał, wiedzę, doświadczenia i kompetencje – dodała dr n. hum. Halszka Witkowska, pomysłodawczyni i koordynatorka inicjatywy “Życie warte jest rozmowy”.
Jacek Chmiel, dyrektor Społecznej Szkoły Podstawowej nr 26 STO im. Jigoro Kano w Warszawie, w której będzie prowadzony pilotaż, przyznał, że dzieci i młodzież większość czasu spędzają w szkole, a system oświatowy jest w głębokim kryzysie. Dlatego ważnym jest, aby szkoła nie przyczyniała się do problemów młodzieży, a nauczyciele posiadali wiedzę i kompetencję, aby móc pomagać problemy rozwiązywać.
Realizacja Programu
Pilotaż programu „Wspierająca szkoła” będzie realizowany w 5 szkołach. Przewiduje pakiet szkoleń dla nauczycieli edukujących, jak zauważyć kryzys u dziecka i jak reagować. Szkolenia dotyczyć też będą samouszkodzeń oraz wsparcia ucznia po próbie samobójczej. Zaplanowano również indywidualne konsultacje online dla nauczycieli w trakcie roku szkolnego. Nauczyciel zgłasza przypadek ucznia w kryzysie i ma możliwość konsultacji z ekspertem dobranym do rodzaju zgłaszanych problemów. Po kilku tygodniach organizowane jest kolejne spotkanie mające na celu ocenę skuteczności wdrożonych zaleceń. Nauczyciele otrzymają także materiały edukacyjne i poradniki: „Wsparcie ucznia po próbie samobójczej” i „Pierwsza pomoc emocjonalna”. W przypadku wystąpienia w szkole próby samobójczej zostanie dla niej przygotowana spersonalizowana procedura interwencji kryzysowej i pomoc w uruchomieniu zespołu kryzysowego. Również dla rodziców organizowane będą spotkanie edukacyjne prowadzone przez specjalistów Fundacji Życie warte jest rozmowy, dostępne będą także materiały edukacyjne, m.in. poradnik „Wsparcie rodziców w kryzysie dziecka”, a także pakiet konsultacji.
Ważnym elementem Programu jest również wsparcie rówieśnicze, w ramach którego zaplanowano materiały edukacyjne dotyczące pomocy przygotowane przez rówieśników we współpracy z ekspertami Życie warte jest rozmowy. Dostępne będą scenariusze lekcji, przewidziano też możliwość kontaktu uczniów ze specjalistami przez Internet. Strona programu zawiera zakładkę: Napisz do specjalisty. Jeden list będzie konsultował zespół specjalistów. Jak podkreślali eksperci, samo napisanie listu i nazwanie problemu jest już ważnym etapem umożliwiającym pomoc.
Wspierających szkół będzie więcej
Dyrektor Jacek Chmiel poinformował, że jego szkoła jako jedna z pierwszych weźmie udział w pilotażu programu "Wspierająca Szkoła". - Widzimy na co dzień, obserwując naszych uczniów, jak ważne jest wsparcie w obszarze zdrowia psychicznego. Ten program oferuje nam narzędzia, które pomagają w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi oraz wspierają proces tworzenia przyjaznej atmosfery w szkole. Szkolą kadrę nauczycielską, rodziców oraz młodzież jak być uważnym i dostrzec osobę w kryzysie. Umieć jej pomóc lub wiedzieć, gdzie tej pomocy szukać – powiedział.
Prof. Małgorzata Janas-Kozik podkreśliła, że Program wpisuje się w reformę systemową psychiatrii dzieci i młodzieży, która zmierza do tego, by pobyt na oddziale psychiatrycznym znajdował się na końcu drogi pacjenta szukającego pomocy, a nie na początku. A zważywszy, że 60% problemów dzieci i młodzieży nie wymaga interwencji psychiatry, ale psychologów i terapeutów powinni oni trafiać do ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży. – My zajmujemy się profilaktyką selektywną, a projekt obejmie wszystkie dzieci w szkole – dodała.
Dr Małgorzata Adamkiewicz poinformowała, że po zakończeniu i ocenie pilotażu zostaną podjęte decyzje o ostatecznym kształcie Programu. – Mamy w Polsce 21 tysięcy szkół i nie wiem, czy wszystkie uda nam się przeszkolić. Ale te, które będą się zgłaszały, zostaną objęte programem – zapowiedziała. W ramach Programu już powstały materiały edukacyjne, z których mogą korzystać wszyscy.
Szczegółowe informacje dotyczące programu, czasu trwania, uczestniczących szkół, dostępnych specjalistów oraz wszystkie materiały merytoryczne dostępne są na stronie internetowej projektu www.wspierajacaszkola.pl.
