Uwzględnienie w projekcie Ustawy o niektórych zawodach medycznych (projekt UD 328 z dnia 20.01.2022 r.):
– specjalisty psychoterapii/terapii uzależnień,
– instruktora terapii uzależnień
Przynajmniej od 2008 r. środowisko terapeutów uzależnień zabiega o akt prawny, który zapewni równe traktowanie zawodowe w ochronie zdrowia dla tej grupy zawodowej. W Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015 był ujęty cel Ministra Zdrowia o stworzeniu systemu doskonalenia zawodowego i odpowiedzialności zawodowej. Nic takiego nie nastąpiło.
Od 2015 r. ZZPLPiU podejmuje ten problem i uświadamia środowisko terapeutów o konieczności prawnych rozwiązań zawodowych. W 2020 r. doszło do spotkania z MZ. Otrzymaliśmy ogólne i często wymijające zapewnienia o trwających pracach nad zmianą szkolenia terapeutów uzależnień. Kwestia prawa zawodowego ponownie została przez MZ zmarginalizowana.
W grudniu 2021 r. przy okazji debaty sejmowej nad projektem Ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym i zapisach dotyczących uprawnień terapeutów uzależnień Podsekretarz Stanu w MZ Maciej Miłkowski powiedział, że kwestia zawodu medycznego terapeutów uzależnień będzie zakończona w Ustawie o niektórych zawodach medycznych. Projekt Ustawy został opublikowany w Rządowym Centrum Legislacji w styczniu 2022 r. Bez ujęcia terapeutów uzależnień.
Niezwykle przykre jest to, że instytucja kierująca lecznictwem uzależnień w Polsce tj. Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom nie popiera ujęcia terapeutów uzależnień w Ustawie o niektórych zawodach medycznych. ZZPLPiU jako członek Zespołu ds. Reformy Systemu Lecznictwa Uzależnień – przewodniczącym Zespołu jest dyrektor KCPU – wypowiadał na zebraniach Zespołu postulaty ZZPLPiU w tym zakresie. Według nas reforma powinna zmieniać na lepsze nie tylko instytucje, szkolenie ale też umacniać rangę prawną zawodu w ochronie zdrowia.
Zabieranie głosu przez Związek w tej sprawie poskutkowało odcięciem informacyjnym od prac Zespołu co trwa od października 2022 r. Zespół ma zakończyć pracę w czerwcu 2023 r. a Związek na tą chwilę nie zna rekomendacji w kwestii pożądanych, pracowniczych i jakościowo lepszych rozwiązań dla zasobów ludzkich w opracowywanej przez Zespół reformy lecznictwa uzależnień.
Ujęcie zawodu specjalisty psychoterapii/terapii uzależnień oraz instruktora terapii uzależnień w tabeli współczynników pracy Ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych poprzez:
a) wpisanie do tabeli w grupie 2 – specjalisty psychoterapii/terapii uzależnień,
b) wpisanie do tabeli w grupę – stosowną do poziomu posiadanego wykształcenia bazowego instruktora terapii uzależnień,
c) modyfikacja tabeli wraz z wprowadzanymi zmianami w wynagrodzeniach.
Ten postulat wyłonił się już w 2017 r. przy okazji wejścia tzw. Ustawy o wynagrodzeniach w ochronie zdrowia. Okazało się, że pracodawcy mają duży problem z zakwalifikowaniem specjalistów i instruktorów do odpowiedniej grupy z Ustawy. Panowało tu – i w zasadzie panuje nieraz do teraz – duże zamieszanie i ,,wolna amerykanka.’’ Co prawda z czasem przyjęło się, że specjalista powinien być w grupie 6 – wyższe wykształcenie – do 2021 r. Nieliczni pracodawcy nawet dla osób z certyfikatem dawali gr. 5 – wyższe i specjalizacja. Natomiast instruktor dostawał grupę od najniższej do nawet gr. 6. ZZPLPiU postulował od 2021 r. o wpisanie nazw zawodów specjalisty i instruktora do Ustawy. Ministerstwo Zdrowia nie podjęło tego postulatu.
Sytuacja zaostrzyła się od lipca 2022 r. z kolejną nowelizacją Ustawy i zmianą oraz dodaniem grup. Pomimo wejścia w życie innych przepisów – Ustawa o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz Rozp. MZ w sprawie specjalizacji psychoterapii uzależnień – pracodawcy przez kilka miesięcy byli skłonni do zaniżania grup dla terapeutów uzależnień. Powód i ich argumenty? Nie ma Was w tabeli jako zawód, czyli my nie musimy Was traktować jak zawód medyczny. Wówczas ZZPLPiU uruchomił informacje o prawach do wynagrodzenia.
Zwróciło się do nas wielu terapeutów z kraju po pomoc. Przez kilka miesięcy w przynajmniej 24 podmiotach medycznych terapeuci udowadniali podstawę prawną do podwyżki – specjaliści z certyfikatem na gr. 2 (wykształcenie wyższe i specjalizacja), instruktorzy – tu niestety jest znacznie gorzej…niektórzy dostali gr. 6 ale są dalej przypadki, że niektórzy pracodawcy traktują ich jak personel niemedyczny. Są przypadki, że ich wynagrodzenie odpowiada personelowi sprzątającemu….Obecnie, co zastanawiające, problem z podwyżkami dla certyfikowanych specjalistów widoczny jest w niektórych szpitalach klinicznych.
Dlaczego ten postulat? Ponieważ niektórzy pracodawcy kwestionują prawo terapeutów uzależnień jako zawodu medycznego. W kontekście kryzysu finansowania podmiotów tam gdzie zawód nie ma solidnego podparcia w przepisach zawodowych będzie furtka do interpretowania przepisów na niekorzyść tej grupy zawodowej. A chyba nie chodzi o to aby pracownik miał się stresować wynikami kontroli PIP lub postanowieniem sądu pracy? To raczej możliwości ostateczne, które nie powinny być jedyną możliwością dochodzenia swoich praw.
W tym wypadku również, niestety, ZZPLPiU nie mógł się porozumieć z KCPU. Prosiliśmy o spotkanie z MZ, kierownictwem KCPU i ZZPLPiU aby przyjąć wspólny postulat dla wzmocnienia pozycji terapeutów uzależnień odnośnie bezpieczeństwa wynagrodzeń. Związek miał przygotowane merytoryczne argumenty do dyskusji. Nie spotkało się to z zainteresowaniem kierownictwa KCPU.
Uzupełnienie Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego na lata 2023 – 2030 o cele, zadania i kierunki działań w lecznictwie uzależnień dzieci, młodzieży i dorosłych.
Dziwi nas fakt, iż w Programie pomimo wyraźnego wskazania wyników badań EZOP II, że głównym problemem zaburzeń psychicznych są zaburzenia związane ze substancjami psychoaktywnymi (alkohol+inne środki) u osób do 18 r.ż to w Programie nie ma sformułowanych celów i zadań w tym obszarze dla tej grupy osób!
Podobnie nie ma opisanych celów dla pomocy osobom dorosłym z zaburzeniami używania substancji lub zaburzeniami nawyków i popędów. To nie są jakieś nowe odkrycia odnośnie osób dorosłych w Polsce. Wiemy o tym od przynajmniej 20 lat. Jak Minister Zdrowia mógł zatwierdzić taki program?
Ponadto MZ wskazuje na potrzebę pomocy dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi a nie dba o stworzenie kierunku działań dla 100 tyś. uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem – to są też zaburzenia psychiczne.
Zmiana w Ustawie z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym i niektórych innych ustaw w art. 12, pkt. 2 po pauzie dyskryminującego zapisu o ograniczonej w czasie możliwości przystąpienia do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego.
Zdaniem Związku to przepis, który nierówno traktuje specjalistów kształconych do wejścia w życie w/w Ustawy od tych kształconych później. Ponadto duże kontrowersje Związku i znacznej części środowiska budzą przyjęte kryteria uznania dorobku zawodowego przed PES.
Zespół ekspertów powołany przez Krajową Konsultant w dziedzinie psychoterapii uzależnień stworzył kryteria pogłębiające nierówne traktowanie w zawodzie. W związku z tym chcemy aby MZ i inne osoby odpowiedziane za kształt obecnych zmian wyjaśniły czemu wprowadzają regulacje odbierane przez nas jako dyskryminujące terapeutów uzależnień.
Rezygnacja przez Rząd z projektu Ustawy o sporach zbiorowych pracy (UD 408).
Według ZZPLPiU projekt ten jest sprzeczny z Konstytucją RP, a szczególnie z art. 59 ,który mówi o wolności zrzeszania w związki zawodowe. Wprowadzanie ograniczeń co do liczebności lub innych kryteriów, wymogów jakie musiałby spełnić związek jest ingerujące w to prawo.
Uważamy, że obecna Ustawa, która funkcjonuje od 2004 r. jest dobra. Obserwujemy, także na swoim przykładzie prowadzenia sporów zbiorowych, że organizacje związkowe i tak mają zawsze słabszą pozycje od pracodawcy. Dodatkowe pomysły zabierające przez Rząd – deklarujący się jako pochodzący z tradycji Solidarności – wolności w tym obszarze uważamy za niesprawiedliwe i godzące w prawa pracownicze, obywatelskie i prawa człowieka.
Powyższe niezałatwione, a nawet obiecane do realizacji, kwestie wyzwoliły w Związku konieczność zamanifestowania MZ naszego rozczarowania i niezgody na takie traktowanie zawodów medycznych. Skoro Ministerstwo nie chce się z nami spotkać w dialogu społecznym na poziomie konsultacji, merytorycznej wymiany argumentów w formie gabinetowej to Związek przyjdzie pod Ministerstwo i to głośno wypowie.
Zapraszamy wszystkich, którzy mają w sobie czasem stłamszonego, może przemęczonego nadmiarem pracy ducha obywatelskiego do udziału w Proteście 12 maja o godz. 12.00. Nie czekajmy tylko działajmy! Potrzebujemy Ciebie! Wspólnie możemy osiągnąć powodzenie!
