Autyzm to nie choroba, to inny sposób myślenia i postrzegania świata. Spektrum autyzmu to nie tylko zestaw wyzwań, ale także talentów, pasji i wyjątkowych cech – przypomina Główny Inspektorat Sanitarny. Niestety, potrzeby osób w spektrum wciąż nie są należycie zabezpieczone.
Trwa Europejski Tydzień Autyzmu
Opublikowano 5 grudnia 2023 10:03
Autyzm nie jest chorobą, lecz zaburzeniem neurorozwojowym. Jego przyczyny nie zostały w pełni poznane. Na jego ujawnienie się mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.
– Nie ma jednego genu czy jednej grupy genów, która by była odpowiedzialna za to, że spektrum się pojawi lub nie. Wciąż trwają badania i pojawiają się informacje, że spektrum jest powiązane z jakimiś genami, ale jest ich bardzo wiele. W związku z tym, żadne badania genetyczne nie pomogą nam zdiagnozować spektrum autyzmu i nie wyjaśniają przyczyny. Wiemy na pewno, że układ nerwowy, szczególnie jeżeli mówimy o mózgu, rozwija się inaczej, odbiera inaczej informacje i inaczej je przetwarza. W związku z tym buduje się trochę inny obraz świata. Inny to nie znaczy, że gorszy. Po prostu odmienny – mówiła w kwietniowym wywiadzie dla Medexpressu psycholog Joanna Grochowska, wiceprezes Fundacji Synapsis.
Osoby w spektrum autyzmu potrzebują odpowiedniego wsparcia. Jest nim przede wszystkim druga osoba. Istnieją też systemy wspierające komunikowanie się, przydatne szczególnie w przypadku osób, które nie mówią lub mówią w bardzo ograniczonym zakresie.
Elementem wsparcia, który nie sposób przecenić jest terapia. Powinna ona uwzględniać indywidualne potrzeby osoby w spektrum, jej mocne strony i trudności oraz skupiać się na pracy nad wzmacnianiem mocnych stron.
– Na pewno myślimy też o tym, co zrobić, żeby ułatwić radzenie sobie z odbiorem bodźców, żeby nie dochodziło do załamań. Czasami w miejscu pracy czy szkole wystarczy wprowadzić możliwość przebywania na przykład na przerwach w cichym pomieszczeniu czy pozwolić na siedzenie w słuchawkach – wskazywała w wywiadzie Joanna Grochowska.
Niestety, w ocenie rodziców i terapeutów, polski system nie zabezpiecza potrzeb osób w spektrum autyzmu. Opiekunowie najczęściej są zdani tylko na siebie, bo miejsc oferujących wsparcie jest za mało. Największe problemy napotykają osoby wchodzące w dorosłość, które nie są już objęte obowiązkiem edukacji. Nie są one przyjmowane do domów pomocy społecznej czy warsztatów terapii zajęciowej, brakuje też dla nich zakładów aktywności zawodowej. Jednocześnie, z danych Najwyższej Izby Kontroli wynika, że odsetek zatrudnionych osób w spektrum autyzmu w Polsce wynosi poniżej 1 proc. osób z niepełnosprawnościami.
Przypominamy wywiad z psycholog Joanną Grochowską, wiceprezes Fundacji Synapsis:
