Prof. Bolesław Samoliński, kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, mówiąc o wpływie czynników środowiskowych na zdrowie, wskazał na zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń powietrza.
Trujące oddychanie
Prof. Bolesław Samoliński poinformował, że wśród 50 miast z najbardziej zanieczyszczonym rakotwórczym benzopirenem powietrzem w Europie – 37 jest w Polsce. Benzopiren powstaje w wyniku spalania węgla. Nasz kraj zajmuje pod względem tych zanieczyszczeń pierwsze miejsce w UE. W Polsce 3 mln domów jednorodzinnych wykorzystuje do ogrzewania węgiel, drewno i śmieci. 80 proc. z nich używa kotłów zasypowych, które emitują w porównaniu z nowoczesnymi automatycznymi kotłami nawet kilkadziesiąt razy więcej zanieczyszczeń.
– Po wybuchu wojny na Ukrainie w związku z kryzysem energetycznym pozwoliliśmy na palenie w piecach pyłem węglowym i węglem brunatnym, które mają jeszcze bardziej toksyczny dym – ubolewał.
Ekspert przypomniał, że w Polsce jest 300 stacji pomiarowych czystości powietrza. – Gdyby było ich więcej, obraz zanieczyszczenia powietrza w naszym kraju byłby jeszcze bardziej dramatyczny. Wystarczy jeden dymiący komin na ulicy, a cała i kilka przyległych oddychają zanieczyszczonym powietrzem. Przecież nawet miejscowości sanatoryjne borykają się ze smogiem, bo nie ma tam scentralizowanego źródła energii cieplnej – zaznaczył. Podkreślił, że brakuje w Polsce aktywnej polityki w zakresie zmian źródeł energii. Tymczasem zanieczyszczenia obecne w powietrzu trafiają też do gleby i wody, a więc i upraw, które zjadamy. W efekcie spożywamy duże ilości ołowiu i kadmu, co nie pozostaje bez wpływu na nasze zdrowie. W regionach o dużej ilości pyłów zawieszonych w powietrzu mężczyźni żyją 5 lat krócej, a kobiety 3 lata.
Problemem jest też zanieczyszczenie powietrza tlenkiem azotu, którego głównym źródłem jest spalanie paliw kopalnych w transporcie, a w Polsce zarejestrowanych jest obecnie 28 mln pojazdów. Prof. Bolesław Samoliński wskazał, że pyły zwieszone w powietrzu uszkadzają nie tylko płuca, ale i układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, nerki i wątrobę. – Z tego powodu rocznie umiera 50 tys. Polaków, co kosztuje nas 100 mld zł – podkreślił. – Niestety musimy już myśleć o Ziemi jako o miejscu, które musimy uratować – wskazał.
Dr Nino Berdzuli, dyrektor WHO w Polsce podkreśliła, że ludzkie życie zależy od tego im bardziej odważną politykę będziemy prowadzić w tym zakresie.
Zdrowe miasta
Renata Kaznowska, wiceprezydent miasta stołecznego Warszawy mówiła o roli samorządów w kształtowaniu zdrowia populacji. Przypomniała, że warszawski transport publiczny należy do najlepszych w Europie i cały czas jest wymieniany na nisko- i zeroemisyjny, a stolica dwukrotnie zwyciężyła w Indeksie Zdrowych Miast w Polsce. Dodała jednak, że dyskusja, a właściwie spór podczas sesji rady miasta dotyczący wprowadzenia strefy czystego powietrza trwał 6 godzin.
Anna Rulkiewicz, prezes Grupy LUX MED opowiadała o Indeksie Zdrowych Miast, którego LUX MED wspólnie ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie i Fundacją Gospodarki i Administracji Publicznej jest organizatorem. Wzięło w nim udział 66 miast na prawach powiatu, które oceniano w kilku obszarach: zdrowie, mieszkalnictwo, ludność i pokolenia, infrastruktura, usługi komunalne i społeczne, edukacja. – Indeks jest inspiracją, drogowskazem dla miast, w jakim miejscu się znajdują. Pokazuje dobre wzorce do naśladowania i motywuje do zmian – wskazała Anna Rulkiewicz. Poinformowała, że druga edycja konkursu została poszerzona o perspektywę samorządów i mieszkańców. Mieszkańcy 66 miast i pracownicy firm, które zgłosiły udział w akcji podjęli też wyzwanie zrobienia 6 tys. kroków dziennie przez cały miesiąc z pomocą aplikacji Healthy Cities. Dzięki temu nie tylko dbają o własne zdrowie, ale walczą też o zdrowe środowisko i nagrody. W ramach akcji sadzone są drzewa.
Zielony szpital
Michał Kępowicz, członek zarządu Philips Polska, członek zarządu Izby POLMED wskazał, że ochrona zdrowia jest znaczącym emitentem gazów cieplarnianych, a jedno łóżko szpitalne generuje 13 kg odpadów. To istotne wyzwanie. – Dlatego przy tworzeniu naszych urządzeń tak ważny jest ecodesign. Dbamy o to, aby nasze produkty miały odpowiednie parametry i były przyjazne dla środowiska. Ważna jest gospodarka obiegu zamkniętego, ponowne wykorzystanie plastików, magnesów, przedłużanie żywotności urządzeń. Ale i cyfryzacja, aby pacjent nie podróżował między szpitalami i mógł mieć opiekę również w domu – powiedział. Dodał, że Philips buduje ofertę na miarę potrzeb, jest partnerem w działaniu na rzecz zdrowia i działa tak, aby sam był najmniej szkodliwy dla środowiska.
Nowoczesne technologie w służbie serca
Prof. Przemysław Mitkowski, kierownik Pracowni Elektroterapii Serca z I Kliniki Kardiologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, poprzedni prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego mówił o innowacyjnych technologiach w kardiologii umożliwiających monitorowanie chorych, leczenie niedomykalności, mechaniczne wspomaganie krążenia, stymulację bezelektrodową. – Rozwój tych technologii jest niebywały. Są one coraz mniej inwazyjne i trwalsze. Pozwalają zaoferować leczenie tym, którym nie byliśmy w stanie pomóc – powiedział. Dodał, że ważne jest, aby te technologie trafiały szybko do refundacji.
Prof. Bolesław Samoliński podsumował, że nasze zdrowie zależy od stylu życia, na który mamy wpływ i warunków środowiskowych, które nie zależą od naszych decyzji. Dlatego potrzebna jest strategia dotycząca nowoczesnych źródeł energii na poziome centralnym, partnerstwo samorządów z administracją centralną, wsparcie organizacyjne, finansowe oraz w zakresie regulacji prawnych. – Mam nadzieję, że w nowym rządzie będzie zrozumienie dla tych zagadnień – zakończył.
