Celem projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych jest uregulowanie warunków i zasad wykonywania zawodów medycznych, które dotychczas nie były objęte regulacjami ustawowymi, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących ustawicznego rozwoju zawodowego osób wykonujących zawód medyczny oraz odpowiedzialności zawodowej tych osób.
Projekt ustawy zawiera regulacje odnoszące się do następujących zawodów:
1) asystentka stomatologiczna;
2) dietetyk;
3) elektroradiolog;
4) higienistka stomatologiczna;
5) logopeda;
6) masażysta;
7) opiekun medyczny;
8) optometrysta;
9) ortoptystka;
10) podiatra;
11) profilaktyk;
12) protetyk słuchu;
13) technik dentystyczny;
14) technik farmaceutyczny;
15) technik ortopeda;
16) technik sterylizacji medycznej;
17) terapeuta zajęciowy.
Aktualnie nie ma regulacji ustawowych w odniesieniu do zawodów objętych przedmiotową regulacją. Obecnie osoby wykonujące te zawody, wykonują je zgodnie z umiejętnościami zawodowymi uzyskanymi w toku kształcenia. Z uwagi na brak regulacji ustawowych unormowany jest wyłącznie obszar związany z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w odniesieniu do kwalifikacji tych osób. Osoby wykonujące zawody medyczne uczestniczą obecnie w realizacji świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na mocy rozporządzeń Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z poszczególnych zakresów, jednakże uregulowanie wyłącznie wymagań kwalifikacyjnych nie stanowi gwarancji zabezpieczenia jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną przez osoby wykonujące zawody medyczne objęte projektowaną regulacją.
Projekt ustawy jest podstawą do określenia m.in.:
1) zadań zawodowych, do wykonywania których są uprawnione osoby wykonujące zawód medyczny;
2) wymagań kwalifikacyjnych niezbędnych do wykonywania zawodu medycznego;
3) efektów uczenia się właściwych dla danego zawodu medycznego, które muszą być realizowane w ramach kształcenia zawodowego, biorąc pod uwagę konieczność odpowiedniego przygotowania absolwentów do wykonywania zawodu medycznego;
4) kodeksu etyki i deontologii medycznej dla osób wykonujących zawód medyczny.
5) zawieszenie prawa do wykonywania zawodu medycznego na okres od 3 miesięcy do roku;
6) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu medycznego.
Zawody, które zostały objęte przedmiotową regulacją wyczerpują wszystkie zawody wpisujące się w definicję zawodu medycznego, a które nie posiadają dotychczas regulacji ustawowych.
W projekcie ustawy określono, iż minister zdrowia prowadzi rejestr, na podstawie danych zamieszczanych na bieżąco przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby wykonującej zawód medyczny. Rejestr jest prowadzony w systemie teleinformatycznym, którego administratorem jest jednostka podległa ministrowi właściwemu do spraw zdrowia właściwa w zakresie systemów informacyjnych w ochronie zdrowia, natomiast administratorem danych przetwarzanych w tym rejestrze jest minister właściwy do spraw zdrowia.
Rejestr osób wykonujących zawód medyczny pozwoli na uzyskanie informacji o aktualnej liczbie osób wykonujących zawód medyczny, sposobie wykonywania tego zawodu, jak również będzie źródłem informacji o potrzebach kadrowych w tych zawodach w poszczególnych rejonach kraju. Ponadto, rejestr ten będzie również cennym narzędziem analitycznym dotyczącym prawidłowego wykonywania zawodu medycznego. Projektowane przepisy określają również zakres danych i informacji dotyczących osoby wykonującej zawód medyczny, które są jawne. Rejestr jest jawny w zakresie następujących danych: numeru wpisu, daty wpisy, imienia i nazwiska, informacji o realizacji ustawicznego rozwoju zawodowego, informacji o miejscu wykonywania zawodu medycznego, informację o zawieszeniu prawa do wykonywania zawodu, datę wykreślenia z rejestru wraz z podaniem przyczyny. Wprowadzenie rejestru umożliwi weryfikacje osób wykonujących poszczególne zawody medyczne pracodawcom, jak i pacjentom. Umożliwi potwierdzenie kwalifikacji, każdej osoby wykonującej zawód medyczny. Wpis do rejestru osoby wykonującej zawód medyczny podlega opłacie w wysokości określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 9, która nie może być wyższa niż 2% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za rok poprzedzający rok, w którym ustalana jest opłata, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia, do dnia 15 stycznia każdego roku. Natomiast zmiana danych objętych rejestrem oraz skreślenie z rejestru nie podlegają opłacie. Powyższa opłata stanowi dochód budżetu państwa.
Projekt ustawy reguluje również kwestie związane z ustawicznym rozwojem zawodowym osób wykonujących zawód medyczny.
W projekcie ustawy przyjęto zasadę, że osoba wykonująca zawód medyczny ma prawo i obowiązek do ustawicznego rozwoju zawodowego, w ramach kształcenia podyplomowego (szkolenie specjalizacyjne i kursy kwalifikacyjne) oraz doskonalenia zawodowego przez aktualizację wiedzy i umiejętności zawodowych. Zaproponowane w projekcie rozwiązania dotyczące szkolenia specjalizacyjnego i uzyskiwania tytułu specjalisty w danej dziedzinie ochrony zdrowia są oparte na dotychczasowym systemie szkolenia specjalizacyjnego. Ponadto, projekt ustawy zakłada wprowadzenie kursów kwalifikacyjnych dla osób wykonujących zawód medyczny, dzięki którym nabędą oni dodatkowe kwalifikację niewynikające z kształcenie przeddyplomowego. Dotychczas osoby wykonujące zawody medyczne, które zostały objęte przedmiotową regulacją, nie miały obowiązku ustawicznego rozwoju zawodowego. Należy podkreślić, iż system ochrony zdrowia charakteryzuje się dynamiką zmian związanych z postępem nauk medycznych czy też związanych z postępem technologicznym. Zmiany te wymagają to od osób wykonujących zawód medyczny ciągłego doskonalenia posiadanych już umiejętność jak również gotowości do zdobywania nowych umiejętność. Nałożony przepisami projektu ustawy obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego jest usankcjonowaniem działającego już na rynku pracy doskonalenia posiadanych umiejętność przez kadry medyczne.
Mając na uwadze powyższe brak jest ryzyka związanego ze zmniejszeniem, w wyniku przyjęcia regulacji, liczby osób wykonujących dany zawód medyczny.
Zgodnie z projektem ustawy, osoba wykonująca zawód medyczny będzie miała obowiązek doskonalenia zawodowego, realizowanego w następujących formach:
1) kurs doskonalący;
2) samokształcenie.
Zakres doskonalenia zawodowego obejmuje wiedzę i umiejętności niezbędne do realizacji zadań zawodowych przez osobę wykonująca zawód medyczny. Za udział osoby wykonującej zawód medyczny w poszczególnych formach doskonalenia zawodowego i kształcenia podyplomowego przysługują punkty edukacyjne.
Ponadto, projekt ustawy wprowadza regulacje, które umożliwiają osobie wykonującej zawód medyczny posiadającej ukończony kurs lub szkolenie z zakresu obejmującego tematykę kursu kwalifikacyjnego, uznanie tego dorobku za równoważny ze zrealizowaniem programu kursu kwalifikacyjnego. Zgodnie z przepisami projektu ustawy, minister właściwy do spraw zdrowia będzie mógł na wniosek osoby wykonującej zawód medyczny, w drodze decyzji administracyjnej, uznać lub odmówić uznania kurs lub szkolenie za równoważny ze zrealizowaniem programu kursu kwalifikacyjnego, na podstawie opinii sporządzonej przez zespół ekspertów powołany przez dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, zwanego dalej „CMKP”. Wnioski o uznanie kursu lub szkolenia , osoby zainteresowane składają do dyrektora CMKP, który sprawdza pod względem formalnym wniosek i przekazuje do zaopiniowania powołanemu zespołowi ekspertów.
Projekt ustawy określa również działania kontrolne w ramach kształcenia zawodowego osób wykonujących dany zawód medyczny, celem zapewniania odpowiedniej jakości tego kształcenia. Kontrola realizacji kursów kwalifikacyjnych i doskonalących będzie prowadzona przez zespół kontrolny, powoływany przez dyrektora CMKP.
Jednocześnie projekt ustawy wprowadza regulacje dotyczące skorzystania przez osobę wykonująca zawód medyczny z płatnego urlopu szkoleniowego w wymiarze do 6 dni roboczych rocznie, który będzie mógł być wykorzystany na realizację ustawicznego rozwoju zawodowego. Wymiar urlopu jest uzgadniany każdorazowo z pracodawcą. Osoba wykonująca zawód medyczny, ma obowiązek przedstawić pracodawcy dokument poświadczający udział w danej formie ustawicznego rozwoju zawodowego. W związku z tym, że przepisy ustawy nakładają na osoby wykonujące zawód medyczny prawo i obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego, bardzo ważne jest zapewnienie osobom, które zamierzają wziąć udział w określonych ustawowo formach podnoszenia kwalifikacji zawodowych, możliwości skorzystania z urlopu szkoleniowego, aby nie musiały wykorzystywać własnego urlopu wypoczynkowego w powyższym celu.
Projekt ustawy reguluje kwestie odnoszące się do odpowiedzialności zawodowej osób wykonujących zawód medyczny. Osoby wykonujące zawód medyczny podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki zawodowej i deontologii zawodowej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu medycznego.
Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej osoby wykonującej zawód medyczny obejmuje:
1) czynności sprawdzające prowadzone przez Przewodniczącego Komisji;
2) postępowanie wyjaśniające prowadzone przez Przewodniczącego Komisji;
3) postępowanie przed Komisją Odpowiedzialności Zawodowej, zwaną dalej „Komisją”.
Komisja Odpowiedzialności Zawodowej, zwana dalej „Komisją”, składa się z 38 członków, powoływanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia na 4-letnią kadencję, po 2 przedstawicieli każdego zawodu oraz czterech przedstawicieli ministra właściwego do spraw zdrowia. Członkiem Komisji będącym przedstawicielem osób wykonujących dany zawód medyczny może zostać osoba uprawniona do wykonywania zawodu medycznego, posiadająca co najmniej 3-letnie doświadczenie w wykonywaniu danego zawodu medycznego, niekarana z tytułu odpowiedzialności dyscyplinarnej bądź zawodowej oraz dająca rękojmię należytego powierzonych jej zadań.
Komisja wymierzając karę, kieruje się rodzajem i stopniem przewinienia zawodowego, motywacją postępowania obwinionego, rodzajem i rozmiarem wyrządzonej przez niego szkody oraz zachowaniem obwinionego po dokonaniu przewinienia zawodowego.
Katalog kar za przewinienia zawodowe obejmuje:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) kara pieniężna;
4) wykreślenie z rejestru na okres od roku do 5 lat;
5) zawieszenie prawa do wykonywania zawodu medycznego na okres od 3 miesięcy do roku;
6) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu medycznego.
Obsługę administracyjną Komisji zapewnia minister właściwy do spraw zdrowia. Koszt złożenia wniosku w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej przez pokrzywdzonego określono na 200 zł. Opłata podlega zaliczeniu na poczet kosztów postępowania przed Komisją. Opłata za złożenie wniosku przez pokrzywdzonego stanowi dochód budżetu państwa.
Przepisy dotyczące odpowiedzialności zawodowej penalizują również wykonywanie zawodu medycznego bez posiadania stosownych uprawnień, co będzie podlegać karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. W ocenie projektodawcy wprowadzenie takiej regulacji jest uzasadnione, ponieważ w praktyce występują przypadki powierzania wykonywania czynności fachowych osobom nieposiadającym niezbędnych kwalifikacji zawodowych.
Projekt ustawy wprowadza mechanizmy mające zapewnić dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom w danym zawodzie medycznym, którzy posiadają określone przepisami prawa kwalifikacje zawodowe (art. 2 ust. 3 projektu ustawy). W związku z tym, regulacje zawarte w ustawie o niektórych zawodach medycznych będą gwarancją zatrudniania w systemie ochrony zdrowia wysoko wykwalifikowanej i kompetentnej kadry medycznej, fachowo i rzetelnie udzielającej świadczeń opieki zdrowotnej. Projekt ustawy wprowadza mechanizmy mające zapewnić dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom w danym zawodzie medycznym, którzy posiadają właściwe kwalifikacje zawodowe.
Projekt: TU
Źródło: RCL
