Kiedy w 1877 roku Anna Tomaszewicz, absolwentka wydziału medycyny Uniwersytetu
w Zurychu wróciła do ojczyzny z dyplomem lekarza w ręku, nie spodziewała się wrogiego przyjęcia przez środowisko medyczne. Ale stało się inaczej. Uznany za wybitnego chirurga i honorowany do dzisiaj, prof. Ludwik Rydygier miał powiedzieć: „Precz z Polski z dziwolągiem kobiety-lekarza!”. W podobny ton uderzyła Gabriela Zapolska, uważana za jedną z pierwszych polskich feministek, która bez ogródek powiedziała: „Nie chcę kobiet lekarzy, prawników, weterynarzy! Nie kraj trupów! Nie zatracaj swej godności niewieściej!".
Można by powiedzieć – dawno, dawno temu… Ale to nie będzie bajka. Przez wiele wieków głównie mężczyźni sprzeciwiali się obecności kobiet w medycynie. A jeśli już musiały się tam pojawiać, to najlepiej w jakiejś podrzędnej roli. Do dziś po szpitalnych korytarzach krąży pewien żart. Zwykły „suchar”, który mówi, że kobieta chirurg jest jak świnka morska – ani świnka, ani morska, czyli inaczej ani kobieta, ani chirurg.
– To kiepski żart, który mnie nie śmieszy – mówi dr n. med. Magdalena Wyrzykowska, kobieta chirurg z kilkunastoletnim stażem zawodowym i członkini zarządu fundacji „Kobiety w Chirurgii”. – Ale ten lekko zapleśniały „żart” jest potrzebny, bo dobrze pokazuje, jak kobiety były (i jeszcze są) traktowane w medycynie, zwłaszcza gdy chciały wybrać specjalizację zabiegową. Dlaczego ani kobieta, ani chirurg? Tu pokutuje stereotypowe myślenie. Jak się chce być kobietą, to trzeba być gibką, umalowaną, szczebiocącą i zalotną. Jeśli kobieta nie przystaje do tego schematu, chce być konkretna i profesjonalna, to szybko przykleja się jej łatkę – babochłop. Lekarki, które były kobiece, ale zależało im na poważnym, równym traktowaniu zawsze musiały ostro walczyć o swoją pozycję.
Dopiero po latach starań o bycie poważanym chirurgiem dr Wyrzykowska zorientowała się, jak często, w przeszłości, doświadczała pośredniej dyskryminacji w pracy. Ten rodzaj dyskryminacji często przybiera znamiona „troski”: no jak ty sobie poradzisz z dziećmi, jak będzie teraz wyglądało twoje życie, może powinnaś się zastanowić, czy dobrze wybrałaś, to przecież ciężka praca. Osoba, do której kieruje się takie słowa traci pewność siebie, odczuwa lęk, zaczyna się zastanawiać, czy dokonała właściwego wyboru. Jak mi się dziecko rozchoruje, kto mnie zastąpi na dyżurze, co zrobi mój szef, a i dzieci bez matki też cierpią. W głowie kłębią się pytania, na które nie ma dobrej odpowiedzi, ale sprawiają, że żyjesz w dyskomforcie, że stale gdzieś nie jesteś wystarczająco dobra.
– Najdotkliwiej odczułam przeszkody, jakie stawiano, aby utrudnić mi rozwój zawodowy, szkolenie się na poziomie, który sobie wymarzyłam – dodaje. – Zdałam sobie z tego sprawę po latach. W szpitalu, w którym pracowałam, nie było kobiet na wysokich stanowiskach. Większość była (...)
Cały artykuł jest dostępny bezpłatnie TUTAJ.
