Wywiad z pacjentem to podstawa, żeby dobrać odpowiednią antykoncepcję. Takiego zdania jest prof. Violetta Skrzypulec-Plinta ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, z którą rozmawia Iwona Schymalla.
Jakie zastosowanie oprócz antykoncepcji mają tabletki hormonalne?
Zacznę od tego, że antykoncepcję mamy codzienną i niecodzienną np. plaster raz w tygodniu czy antykoncepcję długoterminową czyli w systemie wewnątrzmacicznym implanty. W zależności od tego jaką mamy antykoncepcję, na takie korzyści możemy patrzeć w kontekście korzyści poza antykoncepcyjnych. Do korzyści antykoncepcyjnych u młodych kobiet zaliczamy leczenie trądziku. Współpracujemy z dermatologami. Stosowana antykoncepcja hormonalna w ciągu sześciu miesięcy może pomóc w walce z trądzikiem. Poza antykoncepcyjną korzyścią terapii hormonalnej jest zapobieganie nowotworom jajnika w 60-65 procentach przypadków. Wiemy, że jeśli babcia potem matka zachorowały na raka jajnika i że jest to genetycznie uwarunkowana choroba, niestety w większości śmiertelna, wówczas warto skorzystać z antykoncepcji hormonalnej. Bierzemy ją wówczas przez długi czas, do momentu planowanej ciąży. Potem decydujemy się na zabieg lub nie. Dzięki stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych kobiety żyją dłużej nawet o kilka lat. Stosujemy antykoncepcję hormonalną również w przypadku endometriozy i tu wykorzystujemy antykoncepcję długoterminową, systemy wewnątrzmaciczne, by jak najrzadziej występowały miesiączki. Stosujemy ją też w zespołach napięcia przedmiesiączkowego, zespołach bólowych, drobnych cystach, torbielach jajnika. Czyli jest wiele możliwości poza antykoncepcyjnego stosowania.
Czy są jakieś udowodnione, nowymi badaniami, negatywne skutki stosowania wieloletniego antykoncepcji?
Oczywiście, że są. Jest ich nawet sporo, w zależności od tego jaką antykoncepcję stosujemy. Dlatego też, porada antykoncepcyjna uważana jest przez Światową Organizację Zdrowia w 2015 roku za najważniejszą, jaka istnieje, poza onkologią. Jeżeli długo stosujemy antykoncepcję, musimy się liczyć z tym, że komponenta estrogenowa zawarta w dwuskładnikowej tabletce, ringu, plastrze, może powodować zmiany w układzie zatorowo-zakrzepowym, czyli wpłynąć niekorzystnie na śródbłonek naczyń. Dlatego mówi się o tym poradnictwie antykoncepcyjnym, bo warto się nad tym zastanowić. Jeżeli długoterminowa antykoncepcja to nie tylko estrogeny, może warto przejść na progestageny. Tu mądrość lekarza jest bezcenna. Tego „doktor Google” nie nauczy. Po za tym przy długiej antykoncepcji hormonalnej należy zwrócić uwagę na piersi, wykonywanie ultrasonografii piersi raz w roku (po krwawieniu z odstawieniem tabletek) oraz na profilu pacjentki. Jeśli pacjentka jest lekko otyła trochę owłosiona i miała w wywiadzie nadciśnienie w ciąży czy cukrzycę, to dobieramy jej taką antykoncepcję, by miała jak najmniej objawów ubocznych. Można to zrobić, tylko trzeba się nad pacjentką pochylić. Tego uczymy.
Czyli, dobry lekarz, świadomy, ale też świadoma pacjentka?
Pacjentka nie mówi, lekarz nie pyta – to stara zasada w seksuologii. Tu jest inaczej. Należy zapytać, zrobić wywiad rodzinny i wiemy jakie są obciążenia. Badamy pacjentkę i wiemy czego szukamy. Mimo że usiłowano to wmówić przez wiele lat, antykoncepcja nie wywołuje mięśniaków, ale też nie wpływa na ich zahamowanie. Ja jestem zwolenniczką antykoncepcji hormonalnej. Każdej formy pod warunkiem dobrze dobranej.
