Do niedawna pytanie o to czy jedzenie jajek pozytywnie wpływa na zdrowie wywoływało wiele naukowych kontrowersji. Przede wszystkim chodziło o znajdujący się w żółtku cholesterol. To właśnie na nim skupiała się większość badań. Przez dekady uznawano, że jego wysoka zawartość istotnie zwiększa ryzyko chorób serca. W XX wieku obowiązywały wręcz teorie wskazujące jajko jako bezpośrednią przyczynę miażdżycy. To prawda, żółtko zawiera go ok. 200 mg, ale najnowsze badania dowiodły, że większy wpływ na stężenie cholesterolu LDL we krwi mają nasycone kwasy tłuszczowe oraz wielonienasycone kwasy w postaci trans. Z kolei zawarta w jajku lecytyna skutecznie chroni ścianki naczyń krwionośnych przed miażdżycą. Do tego witaminy, minerały i kwasy tłuszczowe korzystnie wpływają na wyrównanie proporcji miedzy dobrym a złym cholesterolem.
Według aktualnych zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia można zjadać 10 jajek tygodniowo. To norma bezpieczna, a wręcz korzystna dla zdrowia. Oczywiście należy brać pod uwagę również jajka zawarte w przetworzonych produktach cukierniczych czy makaronach., itp. Badania kliniczne pokazują, że zarówno dla osób zdrowych jak i z chorobami układu sercowo naczyniowego jajka są pożytecznym i bardzo wartościowym pokarmem. WHO uznała, że są one źródłem pełnowartościowego białka bardzo łatwo przyswajalnego przez organizm. Jajko zawiera wszystkie aminokwasy, których organizm nie produkuje a są one niezbędne do jego funkcjonowania. Dlatego uznaje się je za najdoskonalszy wzorzec białka. Co więcej jedno jajko przeciętnej wielkości zapewnia 12 procent dziennego na nie zapotrzebowania. Jajka to także bogactwo witamin A, E, D, K, B2, B12, mikroelementów i składników mineralnych takich jak potas, wapń, sód, żelazo, fosfor, magnez, a także cynk, selen, miedź oraz beta-karoten i luteinę. Te dwa ostatnie są szczególnie cenne dla oczu. Zapobiegają uszkodzeniom wynikającym z promieniowania słonecznego, ale także chronią przed zwyrodnieniem plamki żółtej.
Gotowane czy smażone, na miękko czy na twardo, a może na surowo?. Które wybrać, by najlepiej skorzystać ze zdrowotnych właściwości. Według dietetyków najlepsze są te, które jemy bez dodatku tłuszczu, gotowane. Najwięcej walorów zachowuje jajko gotowane na miękko, nie dłużej niż 4 minuty. W tej formie lecytyna nie zostaje uszkodzona i zachowuje wszystkie cenne właściwości. Poza tym jest ono w tej postaci lekkostrawne. W jajku gotowanym na twardo powyżej 8 minut traci już połowę swoich właściwości. Warto wiedzieć, że zbyt długie gotowanie jajek prowadzi do reakcji siarki z żelazem. O tym, że do niej doszło świadczy zielonkawa otoczka wokół żółtka. Jajka na twardo dla niektórych mogą okazać się ciężkostrawne, spowodować wzdęcia i bóle brzucha. Jeśli chodzi o jedzenie jajek na surowo to jest ona jak najbardziej wskazane ale warto dochować szczególnej higienicznej staranności. Przede wszystkim z powodu Salmonelli, która powoduje ciężkie zatrucia. Zanim takie jajko trafi do ust trzeba je umyć i sparzyć wrzątkiem. Bakteria ginie w temperaturze 70 stopni. Skorupkę można też przetrzeć płynem dezynfekującym, albo mydłem antybakteryjnym. Jeśli chodzi o jajka smażone na tłuszczu, albo podawane w formie omletów trzeba brać pod uwagę, że zmienia się ich kaloryczność. A w zależności od ilości użytego tłuszczu także wpływ na zdrowie.
Jajka mogą być dobrą podstawą diety odchudzającej ze względu na bogaty skład oraz wysoka zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Ze względu na dużą zawartość białka ułatwiają utratę kilogramów przy zachowaniu masy mięśniowej. Jajka są sycące i dostarczają potrzebnej energii – zwłaszcza gotowane na twardo. To także ma znaczenie gdy konieczne jest ograniczenie wielkości posiłków. Jednak dieta oparta wyłącznie na jajkach, choć powoduje szybką utratę wagi nie jest zdrowa i nie jest zalecana. Nie należy też traktować jajek jako zamiennik mięsa. Mimo uznanych walorów jajko może powodować alergie pokarmowe, zarówno u dzieci jak i dorosłych. Zdarza się, że ich przebieg jest silny lub gwałtowny. Może wręcz prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Najczęściej przyczyną tych reakcji jest białko, ale osoby uczulone powinny całkowicie zrezygnować z jedzenia jajek, bowiem żółtko także – choć w znacznie mniejszym stopniu jest alergenem. Uczuleni muszą zwracać uwagę na obecność jajek w innych produktach spożywczych i stosować dietę eliminacyjną.
