Zanieczyszczenie pyłami, mikroplastikiem, czy chemikaliami są stosunkowo łatwo wykrywalne i namacalne. Hałas natomiast jest zanieczyszczeniem niematerialnym a wrażliwość na jego działanie jest cechą osobniczą. Odczuwanie skutków hałasu zależy nie tylko od natężenia dźwięków, ich częstotliwości, ale także od wieku, ogólnego stanu zdrowia i czasu ekspozycji oraz pory dnia/nocy, rodzaju wykonywanej pracy. Nadmiar decybeli męczy choć większość osób nie rozpoznaje ich nadmiaru jako przyczynę złego samopoczucia i nie ma świadomości, że to właśnie one negatywnie wpływają na zdrowie. Hałas to rodzaj dźwięku, który definiuje się jako niepożądany, denerwujący, nieprzyjemny lub głośny. Uszy doskonale go rozpoznają. Jednocześnie życie w świecie przesyconym dźwiękami sprawia, że organizm uczy się ignorować nieprzyjazne środowisko akustyczne i nie wdraża natychmiastowych reakcji obronnych.
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że ponad 120 milionów mieszkańców Europy doświadcza utrzymującego się przez całą dobę hałasu powyżej 55 dB. Co najmniej 20% Europejczyków mieszka na obszarach, gdzie jego poziom jest szkodliwy dla zdrowia. Jest drugą, zaraz po smogu, najważniejszą przyczyną środowiskową złego stanu zdrowia i powoduje rocznie około 16 600 przypadków przedwczesnej śmierci w Europie. Największy negatywny wpływ na zdrowie ma hałas związany z transportem, zarówno w miastach jak i poza nimi. Generatorem hałasu są m.in. lotniska w pobliżu aglomeracji miejskich, dźwięki uliczne, na które składają się: ruch samochodowy, transport szynowy, głośne rozmowy, muzyka, odgłosy prac remontowych i wiele innych stałych dźwięków obecnych w codziennym funkcjonowaniu miasta. Hałas generują także urządzenia biurowe i sprzęty AGD. Jest on najmniej zauważalny ale mocno wpływa na samopoczucie.
Współczesny człowiek przyzwyczaił się do ignorowania nadmiaru dzięków, ale to nie oznacza, że przestają one zagrażać zdrowiu. Spektrum schorzeń wywołanych hałasem, poza tak oczywistymi jak uszkodzenia słuchu, szumy uszne, czy wywołane uszkodzeniem ucha wewnętrznego zaburzenia równowagi, jest bardzo szerokie. Zanieczyszczenia hałasem organizm nie może na dłuższą metę tolerować bez konsekwencji. Przewlekły stres jaki wywołuje nadmiar wysokich tonów oraz brak odpowiednich warunków do odpoczynku w ciszy mogą prowadzić do zaburzeń lękowych i depresji, w skrajnych przypadkach nawet do prób samobójczych. Hałas osłabia układ odpornościowy, wpływa na zdolność koncentracji i refleks. Wzmożona produkcja adrenaliny zagraża z kolei układowi sercowo naczyniowemu. Udowodniono naukowo, że długotrwałe przebywanie w jednostajnym hałasie zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Prace opublikowane w Harvard Medicine Magazine wskazują, że chroniczne narażenie na hałas może prowadzić do cukrzycy typu 2, opóźnień w nauce i obniżenia wagi noworodków. Szczególnie szkodliwy jest hałas nocny powodujący wybudzanie, zwiększenie poziomu hormonów oraz stresu oksydacyjnego w układzie sercowo-naczyniowym. Badania wykazują, że przez zaburzenia rytmu dobowego hałas może przyczyniać się do rozwoju demencji i negatywnie wpływać wpływać na metabolizm.
Mając na uwadze najnowsze wyniki badań, WHO zaleca wszystkim instytucjom zajmującym się ochroną zdrowia podejmowanie odpowiednich kroków w celu uświadomienia społeczeństw i lekarzy o zagrożeniach zdrowotnych, jakie powoduje smog akustyczny. Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego odnoszącą się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku, kraje Unii Europejskiej, w tym również Polska, zobligowane są do sporządzania map akustycznych dla miast. Najnowszy raport „Hałas w Europie – 2020” sygnalizuje, że coraz mniejsze znaczenie ma hałas przemysłowy, za to wzmagający się hałas środowiskowy coraz częściej szkodliwie działa na zdrowie ludzi i dobrostan zwierząt. Już po kilku minutach przebywania w hałasie o natężeniu powyżej 85 decybeli człowiek odczuwa zmęczenie i dyskomfort. Długotrwała ekspozycja na taki poziom hałasu bez ochrony słuchu może prowadzić także do jego trwałego uszkodzenia. Przebywając w hałasie o natężeniu 70-85 dB większość osób zaczyna odczuwać zmęczenie, irytację i trudności z koncentracją już po jednej godzinie. Według Harvard Medicine Magazine przebywanie w środowiskach o umiarkowanym hałasie (powyżej 60 dB) przez wiele godzin dziennie, np. w ruchliwych biurach czy zakładach przemysłowych powoduje chroniczne zmęczenie i zwiększone poziomy stresu po kilku dniach lub tygodniach. Natomiast w nocy hałas powyżej 40 decybeli prowadzi do zaburzeń snu nawet jeśli nie powoduje pełnego wybudzenia.
Promowanie zdrowych praktyk słuchowych jest priorytetowym zadaniem dla ochrony zdrowia publicznego. Przede wszystkim edukacja, która powinna dotyczyć wielu środowisk nie tylko medycznych, ale także urbanistycznych, zajmujących się ruchem i komunikacją, producentów nowoczesnych technologii budowlanych oraz monitorujących poziom hałasu. Niezwykle istotna jest ochrona noworodków i małych dzieci przed hałasem, albowiem jego nadmiar może trwale uszkodzić rozwijający się narząd słuch lub spowolnić jego rozwój. Jednoczesne zastosowanie wielu strategii ograniczających narażenie na hałas i jego negatywne skutki zdrowotne poprawi jakość życia i zdrowia publicznego. Inicjatywy takie jak wagony ciszy w pociągach, strefy cichego odpoczynku w biurach, czy godziny ciszy w galeriach handlowych, stanowią pierwszy krok do zrozumienia, że nadmiar dźwięków szkodzi. Są dobrą, choć wciąż niewystarczającą, odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie ochrony zdrowia przed akustycznym zanieczyszczeniem środowiska.
